ویژگی‌های روان‌سنجی نسخة فارسی مقیاس نقش شاهدان قلدری در مدرسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ص. پ. 4697-19395، تهران، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ص. پ. 4697-19395، تهران، ایران

4 مربی، گروه روان‌شناسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ص. پ. 4697-19395، تهران، ایران

چکیده

هدف مطالعة حاضر ارائه و معرفی مقیاس نقش شاهدان در قلدری همراه با ویژگی­های روان­سنجی این مقیاس در دانش­آموزان است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری دانش­آموزان مقطع متوسطة دوم استان لرستان در سال تحصیلی 1398-1397 بود. نمونة آماری 617 دانش­آموز (324 پسر و 293 دختر) که به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب و به پرسشنامه­ پاسخ دادند. پایایی نسخة فارسی مدل چهارعاملی و سه‌عاملی مقیاس نقش شاهدان از طریق روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) بررسی شد. دامنة ضرایب آلفای کرونباخ خرده‌مقیاس­ها از 80/0 تا 91/0 در نوسان بود، همچنین، ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس 90/0 به دست آمد. ساختار عاملی مقیاس مدل چهارعاملی و سه‌عاملی از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی مدل سه‌عاملی از برازش قابل قبولی­تری برخوردار بود. با توجه به نتایج، می­توان بیان کرد نسخة فارسی مدل سه‌عاملی مقیاس نقش شاهدان خصوصیات روان‌سنجی مطلوبی دارد و ابزار معتبر بای استفاده در موقعیت­های پژوهشی است.

کلیدواژه‌ها


مظاهری تهرانی، محمدعلی، شیری، اسماعیل، و ولی‌پور، مصطفی (۱۳۹۴). بررسی ماهیت و شیوع قلدری در مدارس راهنمایی روستاهای شهرستان زنجان. روان‌شناسی تربیتی، ۱۱(۳۶)، 38-17.
قاسمى, وحید (1390). برآورد حجم بهینة نمونه در مدل‌هاى معادلة ساختارى و ارزیابى کفایت آن براى پژوهشگران اجتماعى. جامعه‌شناسی ایران, 12(4)، 147-126.
Andrade, C. J. D. N., & Alves, C. D. A. D. (2019). Relationship between bullying and type 1 diabetes mellitus in children and adolescents: a systematic review. de Pediatria, 95, 509-518.
Banyard, V. L. (2015). Toward the next generation of bystander prevention of sexual and relationship violence: Action coils to engage communities. Springer.
Barlińska, J., Szuster, A., & Winiewski, M. (2013). Cyber bullying among adolescent bystanders: Role of the communication medium, form of violence, and empathy. Community & Applied Social Psychology, 23(1), 37-51.
Barnett, V. J. (1999) Bystanders: Conscience and complicity during the holocaust. Westport, CT: Greenwood Press.
Boulton, M. J., Bucci, E., & Hawker, D. D. (1999). Swedish and English secondary school pupils' attitudes towards, and conceptions of, bullying: Concurrent links with bully/victim involvement. Scandinavian Journal of Psychology, 40(4), 277-284.
Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136-136.
Burger, C., Strohmeier, D., Spröber, N., Bauman, S., & Rigby, K. (2015). How teachers respond to school bullying: An examination of self-reported intervention strategy use, moderator effects, and concurrent use of multiple strategies. Teaching and Teacher Education, 51, 191-202.
Camodeca, M., & Goossens, F. A. (2005). Aggression, social cognitions, anger and sadness in bullies and victims. Child Psychology and Psychiatry, 46(2), 186-197.
Choi, S., & Cho, Y. I. (2013). Influence of psychological and social factors on bystanders’ roles in school bullying among Korean-American students in the United States. School Psychology International, 34(1), 67-81.
Craig, W. M., Pepler, D., & Atlas, R. (2000). Observations of bullying in the playground and in the classroom. School Psychology International, 21(1), 22-36.
Forsberg, C., Thornberg, R., & Samuelsson, M. (2014). Bystanders to bullying: Fourth-to seventh-grade students’ perspectives on their reactions. Research Papers in Education, 29(5), 557-576.
Forsberg, C., Wood, L., Smith, J., Varjas, K., Meyers, J., Jungert, T., & Thornberg, R. (2018). Students’ views of factors affecting their bystander behaviors in response to school bullying: a cross-collaborative conceptual qualitative analysis. Research Papers in Education, 33(1), 127-142.
Goossens, F. A., Olthof, T., & Dekker, P. H. (2006). New participant role scales: Comparison between various criteria for assigning roles and indications for their validity. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 32(4), 343-357.
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary, 6(1), 1-55.
Jenkins, L. N., & Nickerson, A. B. (2017). Bullying participant roles and gender as predictors of bystander intervention. Aggressive Behavior, 43(3), 281-290.
Jenkins, L. N., Fredrick, S. S., & Nickerson, A. (2018). The assessment of bystander intervention in bullying: Examining measurement invariance across gender. School Psychology, 69, 73-83.
Jungert, T., Piroddi, B., & Thornberg, R. (2016). Early adolescents' motivations to defend victims in school bullying and their perceptions of student–teacher relationships: A self-determination theory approach. Adolescence, 53, 75-90.
Juvonen, J., & Graham, S. (2014). Bullying in schools: The power of bullies and the plight of victims. Annual Review of Psychology, 65, 159-185.
Kibriya, S., Xu, Z. P., & Zhang, Y. (2015). The impact of bullying on educational performance in Ghana: A bias-reducing matching approach. In 2015 AAEA & WAEA Joint Annual Meeting, July 26-28, San Francisco, California (No. 205409). Agricultural and Applied Economics Association & Western Agricultural Economics Association.
Kirschenbaum, A. A., & Rapaport, C. (2020). Helping behavior by bystanders: Contrasting individual vs social contextual factors. Disaster Risk Reduction, 50, 101816.
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Publications.
Lucas-Molina, B., Williamson, A. A., Pulido, R., & Calderón, S. (2014). Adaptation of the Participant Role Scale (PRS) in a Spanish youth sample: measurement invariance across gender and relationship with sociometric status. Interpersonal Violence, 29(16), 2904-2930.
Maunder, R. E., & Crafter, S. (2017). School bullying from a sociocultural perspective. Aggression and Violent Behavior, 38, 13-20.
Monks, C. P., & Smith, P. K. (2006). Definitions of bullying: Age differences in understanding of the term, and the role of experience. British Journal of Developmental Psychology, 24(4), 801-821.
Nocentini, A., Menesini, E., & Salmivalli, C. (2013). Level and change of bullying behavior during high school: A multilevel growth curve analysis. Adolescence, 36(3), 495-505.
O'connell, P. A. U. L., Pepler, D., & Craig, W. (1999). Peer involvement in bullying: Insights and challenges for intervention. Adolescence, 22(4), 437-452.
Oh, I., & Hazler, R. J. (2009). Contributions of personal and situational factors to bystanders' reactions to school bullying. School Psychology International, 30(3), 291-310.
Oliveira, F. R., de Menezes, T. A., Irffi, G., & Oliveira, G. R. (2018). Bullying effect on student’s performance. EconomiA, 19(1), 57-73.
Salmivalli, C. (1999). Participant role approach to school bullying: Implications for interventions. Adolescence, 22(4), 453-459.
Salmivalli, C., Kärnä, A., & Poskiparta, E. (2011). Counteracting bullying in Finland: The KiVa program and its effects on different forms of being bullied. Behavioral Development, 35(5), 405-411.
Salmivalli, C., Lagerspetz, K., Björkqvist, K., Österman, K., & Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a group process: Participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behavior, 22(1), 1-15.
Song, J., & Oh, I. (2018). Factors influencing bystanders' behavioral reactions in cyberbullying situations. Computers in Human Behavior, 78, 273-282.
Sutton, J., & Smith, P. K. (1999). Bullying as a group process: An adaptation of the participant role approach. Aggressive Behavior, 25(2), 97-111.
Thornberg, R., & Jungert, T. (2013). Bystander behavior in bullying situations: Basic moral sensitivity, moral disengagement and defender self-efficacy. Adolescence, 36(3), 475-483.
Twemlow, S. W., Fonagy, P., & Sacco, F. C. (2004). The role of the bystander in the social architecture of bullying and violence in schools and communities. Annals of the New York Academy of Sciences, 1036(1), 215-232.
Van Cleemput, K., Vandebosch, H., & Pabian, S. (2014). Personal characteristics and contextual factors that determine “helping,” “joining in”, and “doing nothing” when witnessing cyberbullying. Aggressive Behavior, 40(5), 383-396.
Whitney, I., & Smith, P. K. (1993). A survey of the nature and extent of bullying in junior/middle and secondary schools. Educational Research, 35(1), 3-25.