طراحی و تبیین الگوی برنامه درسی کارورزی تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی گروه علوم تربیتی واحد دماوند دانشگاه آزاداسلامی ،دماوند،ایران

2 دانشیار گروه مدیریت آموزشی گروه مدیریت آموزشی،دانشگاه فرهنگیان،تهران ،ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

چکیده

پرورش معلمان فکور، از رسالت اساسی دانشگاه فرهنگیان محسوب می‌شود. تحقق این مهم، تنها از طریق دوره ­های کارورزی که در حقیقت تمرین معلمی است، حاصل می­‌شود. در این راستا، برنامة درسی به عنوان ابزار کارآمد برای این دوره ­ها در اثربخشی بیشترمورد توجه است. با ملاحظه این اهمیت، پژوهش حاضر به طراحی و تبیین الگوی برنامة درسی کارورزی تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان پرداخته است. پژوهش حاضر، کیفی و از نظر هدف، از نوع پژوهش‌های کاربردی است. جامعة آماری این پژوهش را متخصصان، برنامه‌ریزان و سیاستگذاران دانشگاه فرهنگیان ایران تشکیل می‌دهند. برای مصاحبه با صاحبنظران در حوزة دانشگاه فرهنگیان از روش نمونه‌گیری هدفمند (موارد مطلوب) استفاده شد. در این راستا، به طور هدفمند با مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 14 نفر، اشباع نظری در داده‌ها حاصل شد. یافته­های پژوهش نشان داد که الگوی برنامة درسی کارورزی تربیت معلم فکور در قالب چهار عنصر هدف، محتوا، روش و ارزشیابی به صورت بازخوردی تدوین می­شود. در مجموع، الگوی برنامة درسی کارورزی مبتنی بر تربیت معلم فکور در دانشگاه فرهنگیان، رویکردی کل‌گرا و همه‌جانبه‌نگر بوده و تربیت فکورانه دانشجومعلمان در اولویت این الگو دارد.

کلیدواژه‌ها


الماسی، حجت‌الله، زارعی زوارکی، اسماعیل، دلاور، علی، و نیلی، محمدرضا (1396). ارزشیابی برنامة درسی کارورزی 4 در دانشگاه فرهنگیان بر اساس مدل تایلر. تدریس‌پژوهی، 5(1)، 24-1.
بصیری، بتول، میرشاه جعفری، سیدابراهیم، و مهرمحمدی، محمود (1395). تبیین و اولویت‌بندی مهارت‌های مورد نیاز تدریس در دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه صاحب‌نظران و اساتید. مجلة مدیترانه‌ای علوم اجتماعی، 7(3)، 230-221.
جعفریان، وحیده، و محمودی، فیروز (1398). پدیدارشناسی تجارب معلمان راهنمای کارورزی از طرح جدید کارورزی در دانشگاه فرهنگیان ستان آذربایجان شرقی. تدریس‌پژوهی، 7(2)، 69-54.
جمشیدی توانا، اعظم، و امام‌جمعه، محمدرضا (1395). بررسی تأثیر کارورزی فکورانه در برنامة درسی تربیت معلم بر رشد شایستگی‌های دانشجومعلمان. پژوهش‌های برنامة درسی، 6(1)، 20-1.
حبیبی آذر، افسانه، و طالبی، بهنام (1397). اثربخشی رویکرد حل مسأله در آموزش درس کارورزی بر ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای دانشجومعلمان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(19)، 60-39.
حداد، شیما، و خروشی، پوران (1395). شناسایی فرصت‌ها و محدودیت‌های درس کارورزی از نظر دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان. مقالات برگزیدة نخستین همایش کشوری کارورزی پردیس شهید بهشتی دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی (صص 6-4)، مشهد: تمرین.
خروشی، پوران (1395). چارچوب نظری آموزش کارورزی مبتنی بر رویکرد ساخت و سازگرایی، مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت معلم، اصفهان، اردیبهشت‌ماه 1395.
سلیمانی، عادل، و کریمی، مصطفی (1395). بررسی صلاحیت‌ها و مهارت‌های مورد نیاز مدرسین در توسعة حرفه‌ای کارورزان و کارآموزان دانشگاه فرهنگیان. همایش کارورزی، کارآموزی، کارآفرینی و توسعة شایستگی‌های حرفه‌ای، گرگان، اردیبهشت‌ماه 1395.
علی‌محمدی، غلامعلی، جباری، نگین، و نیازآذری، کیومرث (1398). توانمندسازی حرفه‌ای معلمان در چشم‌انداز آینده و ارائة مدل. نوآوری‌های آموزشی، 18(69)، 32-7.
کرامتی، انسی، و احمدآبادی، زهرا (1396). تبیین دیدگاه مدیران و دبیران دبیرستان‌ها در مورد مشارکت در درس کارورزی؛ یک مطالعة پدیدارشناختی. پژوهش در تربیت معلم دانشگاه فرهنگیان، 1(1)، 125-101.
کرمی، زهره، ســراجی، فرهاد، و معروفی، یحیی (1396). برنامة درســی روایت‌پژوهی و توسعة حرفه‌ای دانشجویان دانشگاه فرهنگیان طراحی الگو برنامة درسی. نظر و عمل در برنامه‌ریزی درسی، 5(9)، 104-69.
مرتضوی‌زاده، سیدحشمت‌‌الله، و نصراصفهانی، احمدرضا (1396). واکاوی دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در خصوص مشکلات درس تمرین معلمی (کارورزی). پژوهش‌های تربیتی، 34، 74-60.
معاونت آموزش و پژوهشی دانشگاه فرهنگیان (1391). اساسنامة دانشگاه فرهنگیان، 12-1.
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه فرهنگیان (1393). مشخصات کلی، برنامه و سرفصل کارورزی دانشگاه فرهنگیان. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
منتظری، اشرف، و غلامی، کلثوم (1395). نقش کارورزی در توسعة شایستگی‌های حرفه‌ای معلمین. همایش کارورزی، کارآموزی، کارآفرینی و توسعة شایستگی‌های حرفه‌ای، گرگان، اردیبهشت‌ماه 1395.
مهرمحمدی، محمود (1392). بازاندیشی فرایند یاددهی- یادگیری و تربیت معلم. تهران: مدرسه.
نامداری پژمان، مهدی، میرکمالی، سیدمحمد، پورکریمی، جواد، و فراستخواه، مقصود (1398). شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در تضمین کیفیت آماده‌سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: مطالعة کیفی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2، 33-1.
Balyer, A., & Ozcan, K. (2014). Choosing teaching profession as a career: Students reasons. International Education Studies, 7(5), 104-115.
Bsharat, A., & Rmahi, R. (2016). Quality assurance in Palestine’s Teacher Education Programs: Lessons for faculty and program leadership. American Journal of Educational Research, 4(2A), 30-36
Guey, C. C., Cheng, Y. Y., & Shibata, S. A. (2010). Triarchal instruction model: Integration of principles from behaviorism, cognitivism, and humanism. Procedia - Social and Behavioral Sciences.105-118.
Hanushek, E. A. (2011). The Economic value of higher teacher quality. Economics of Education Review, 30(2), 466-479.
Hattie, J. (2012). Visible learning for teachers: Maximizing impact on learning. Routledge.
Huntly, H. (2008). Teachers’ work: Beginning teachers’ conceptions of competence. The Australian Educational Researcher, 35(1), 125-145.
Maynes, N., Mottonen, A. L., & Sharpe, G. (2015). A Comparative Examination of Teacher Candidates’ Professional Practicum Experiences in Two Program Models. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 11(1), 42-60.
Mertler, C. (2012) Action research: Improving schools and empowering educators. Sage.
Messo, M. S., & Panehwar, I. Q. (2013). A comparative study of teacher education in Japan, Geramany and Pakistan: Discussion of Issue and literature review. Asian Journal of Business and Management Sciences, 1(12), 121-130.
Suzanne, N. (2015) .The impact of the internship experience on interns slef perceived preparedness .to teach in a technology rich society: A mixed methods multiple case study, Doctoral Dissertation, Baylor University.
Tondeura, J., van Braakd, J., Siddiqb, F., & Schererc, R. (2016). Time for a new approach to prepare future teachers for educational technology use: Its meaning and measurement. Computers & Education, 94, 35-57.
UNESCO. (2008). Regional overview: sub-Saharan Africa, for the Education for all global monitoring report 2009: Overcoming inequality: why governance matter. Available: http://unesdoc.unesco.org/images/0017/001784/178418e.pdf (last checked by the author on the 10th of November 2010).
Viciana, J., & Mayorga-Vegato, D. (2013). Effect of internships on pre-service teachers conceptions of planning in physical education. European Scientific Journal Edition, 9(19), 253-261.