پیش‌بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان فارس بر اساس خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک‌شده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف پیش‌بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان فارس بر اساس خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک‌شده انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان فارس بود که در نیمسال اول سال تحصیلی 98-1397 مشغول به تحصیل بودند. برای انجام این پژوهش 300 دانشجو (128 پسر و 172 دختر) به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌های خودکارآمدی موریس، خوش‌بینی تحصیلی اسچنن-موران و همکاران و سازگاری تحصیلی بیکر و سیریک را تکمیل کردند. داده‌های به‌دست آمده با آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که بین خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک‌شده با سازگاری تحصیلی دانشجویان رابطه‌ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک‌شده توان پیش‌بینی 0/33 از تغییرات سازگاری تحصیلی را در جهت مثبت دارند؛ بنابراین، می‌توان برای افزایش میزان سازگاری تحصیلی، به متغیرهای خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی ادراک‌شده توجه داشت.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‌پور، قدیسه (1396). مقایسة رضایت از زندگی، سازگاری اجتماعی و خوش‌بینی در سالمندان ساکن منزل و سرای سالمندان. روان‌شناسی پیری، 3(3)، 228- 219.
اردلان، الهام، و حسین‌چاری، مسعود (1390). پیش‌بینی سازگاری تحصیلی بر اساس مهارت‌های ارتباطی با واسطة باورهای خودکارآمدی. روان‌شناسی تربیتی، 6(17)، 32-1.
اسلامی، محمدعلی، آزادی، یدالله، غرایاق‌زندی، حسن، و عمادالدین، زینب‌السادات (1396). رابطه بین خوش‌بینی و خودکارآمدی با انگیزه پیشرفت ورزشی در دانشجویان رشتة تربیت‌بدنی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی دانشگاه علامه طباطبایی، 8(23)، 123- 111.
اعرابیان، اقدس، خداپناهی، محمدکریم، حیدری، محمود، و صالح صدق‌پور، بهرام (1393). بررسی رابطة باورهای خودکارآمدی بر سلامت روانی و موفقیت تحصیلی دانشجویان. روان‌شناسی، 8(4)، 371-360.
آذریان، رضا، مهدیان، حسین، و جاجرمی، محمود (1399). مقایسه اثربخشی آموزش سرزندگی تحصیلی و تنظیم هیجان بر معنای تحصیلی و سازگاری تحصیلی. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 14(ویژه‌نامه)، 494-483.
برجیس، مریم، حکیم جوادى، منصورف طاهر، محبوبه، غلامعلى لواسانى، مسعود، و حسین خان‌زاده، عباسعلى (١٣٩٢). مقایسه‌ى میزان نگرانى، امید و معناى زندگى در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم، ناشنوایى و ناتوانى یادگیرى. مجلة ناتوانى‌هاى یادگیرى، ٣(١)، ٢٧-٦.
بهرامی امیری، خاطره (1399). رابطه بین سلامت معنوی و فرسودگی تحصیلی با نقش میانجی حمایت اجتماعی دانش-آموزان دختر پایه ششم شهر رودبار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان.
پروین، لارنس ا، و جان، اولیور پی. (1381). روان‌شناسی شخصیت: نظریه و پژوهش. ترجمة پروین کدیور و محمدجعفر جوادی، تهران: نشر آییژ.
تجلی، فاطمه، و اردلان، الهام (1389). رابطه ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده با خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی. مجلة روانشناسی، 13(53)، 78-62.
تمنایی‌فر، محمدرضا، لیث، حکیمه، و منصوری‌نیک، اعظم (1391). رابطة حمایت اجتماعی ادراک‌شده با خودکارآمدی در دانش‌آموزان. روان‌شناسی اجتماعی، 1(28)، 39-31.
زاهدبابلان، عادل، قاسم‌پور، عبدالله، و حسن‌زاده، شهناز (1390). نقش بخشش و سرسختی روان‌شناختی در پیش‌بینی امید. مجلة دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 12(45)، 19-13.
سلیمانی‌فر، امید، و شعبانی، فرزانه (1392). رابطة بین خودکارآمدی و انگیزة پیشرفت با سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی سال اول دانشگاه شهید چمران اهواز. مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 10(17)، 104-83.
سیرجانی، لیلا (1386). بررسی تأثیر هوش، خودکارآمدی و کمال‌گرایی بر سازگاری دانش‌آموزان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران.
طولابی، زینب، صمدی، سعید، و مطهری‌نژاد، فاطمه (1392). بررسی نقش میانجی عزت نفس و خودکارآمدی در رابطة بین سبک زندگی و سازگاری جوانان شهر مشهد. مطالعات جامعه‌شناسی جوانان، 3(9)، 132-115.
عباسیان، حسین، و حیدرزاده، سارا (1393). تبیین نقش خوش‌بینی تحصیلی و ساختار توانمندساز در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. مجلة پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 1(2)، 165-147.
عیسی‌زادگان، علی، میکائیلی منیع، فرزانه، و مروئی میلان، فیروز (1393). رابطة بین امید، خوش‌بینی و معنای تحصیل با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دورة پیش‌دانشگاهی. روان‌شناسی مدرسه، 3(2)، 152-137.
عینی ساناز، عبادی، متینه، و ترابی، نغمه (1399). تدوین مدل اضطراب کرونا در دانشجویان براساس خوش‌بینی و تاب‌آوری: نقش میانجی حمایت ‌اجتماعی ادراک‌شده. مجلة ابن سینا، ۲۲(۱)، 28-17.
قدم‌پور، عزت‌اله، امیریان، لیلا، خلیلی گشنیگانی، زهرا، و نقی‌بیرانوند، فاطمه (1396). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامة خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان. اندازه‌گیری تربیتی، 7(27)، 64-45.
کشت‌ورز کندازی، احسان (1397). تعلیم و تربیت آینده با توجه به اسناد بالادستی. شیراز: انتشارات تخت جمشید.
کشت‌ورز کندازی، احسان، برزگر، مجید، و شکوهی، محمدجعفر (1399). نقش واسطه‌ای خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی در رابطة عزت نفس با شادکامی. آموزش و ارزشیابی، 13(51)، 131-95.
کشت‌ورز کندازی، احسان، و اوجی‌نژاد، احمدرضا (1399). نقش واسطه‌ای خوش‌بینی تحصیلی در رابطة بین خودکارآمدی ادراک‌‌شده و سازگاری دانشجویان با دانشگاه. مطالعات آموزش و یادگیری، 12(2)، 109-85.
کشت‌ورز کندازی، احسان، و رئیسی، فروزان (1396). اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان. تهران: انتشارات تایماز.
محبی ‌نورالدین‌وند، محمدحسین، شهنی ییلاق، منیجه، و شریفی، حسن پاشا (1393). رابطة سرمایة روان‌شناختی (امید، خوش‌بینی، تاب‌آوری و خودکارآمدی) با هدف‌های پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان سال اول. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(40)، 79-61.
نجفی، محمود، و فولادچنگ، محبوبه (1386). رابطة خودکارآمدی و سلامت روان در دانش‌آموزان دبیرستانی، دوماهنامة علمی-پژوهشی دانشور رفتار، 14(22)، 81-69.
نوری، نجیب‌الله (1385). نقش خوش‌بینی در پیش‌گیری از اضطراب. راه تربیت، 3(2)، 45-25.
Amoon, H. (2008). The association between self-efficacy and self-related – abilities and college Students adjustment and academic performance. Research in Higher Education, 49(1), 62-79.
Aunola, K., Stattin, H., & Nurmi, J. (2000). Parenting styles and Adolescents achievement strategies. Adolesscence, 23(2), 205-222.
Bachem, R., & Casey, P. (2018). Adjustment disorder: A diagnosis whose time has come. Affective Disorders, 227, 243-253.
Baker, R. W., & Siryk, B. (1986). Measuring Adjustment to College. Counseling Psychology, 33(1), 179-189.
Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of self-regulation. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 248-287.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Bandura, A. (2006). Guide for constructing self-efficacy scales. Self-efficacy Beliefs of Adolescents, 5(1), 307-337.
Banikhaled, M. (2010). Academic Adjustment and its Relationship with the General Self-Efficacy of Students in the Faculty of Education at Al al-Bayt University, An-Najah University Journal of Humanities, 24(2), 413-432.
Beard, K., Hoy, W., & Hoy, A. (2010). Academic optimism of individual teachers: Confirming a new construct. Teaching and Teacher Education, 26(5), 1136-1144.
Bender, A., & Ingram, R. (2018). Connecting attachment style to resilience: Contributions of self-care and self-efficacy. Personality and Individual Differences, 130, 18-20.
Bosze, J. p., Koteles, F., Komlosi, F., Boros, S., & Szabo, A. (2020). Positive life-event expectancies are associated with greater optimism, well-being and emotional intelligence, Cognition, Brain, Behavior. An Interdisciplinary Journal, 24(2), 139-152.
Bouchard, L. C., Carver, C. S., Mens, M. G., Scheier, M. F. (2017). Optimism, health, and well-being. In D. S. Dunn (Ed), Positive psychology: Established and emerging issues (pp. 112-130). New York: Routledge.
Carter, A., Breen, L., Yaruss, J. S., & Beilby, J. (2017). Self-efficacy and quality of life in adults who stutter. Fluency Disorders, 54, 14-23.
Carver, C. S., Reynolds, S. L., & Scheier, M. F. (1994). The possible selves of Optimist and pessimist. Research in Personality, 28(2), 133-141.
Chemers, M., Hu, L., Litze, F., & Garcia, B. (2001). Academic self-efficacy and First-Years College student performance and adjustment. Educational Psychology, 93(1), 55-64.
Conard, M. A. (2006). Aptitude is not enough: How personality and behavior predict academic performance. Research in Personality, 40(3), 339-346.
Cordeiro, S., & Lobo, C. C. (2016). Self-efficacy and academic adaptation: Contributions to promote psychological adjustment. Human Frontier Science Program Journal, 10(1), 1-10.
Deneia, M. T., Clarissa, R. B., Kennethm, T., Carrie, L. B., & Pattono, G. (2009). Self-effcacy, motivation and academic adjustment among African American woman attending institutions of higher education. Negro Education, 78(2), 159-171.
Dyson, R., & Renk, K. (2006). Freshmen Adaptation to University Life: Depressive Symptoms, Stress, and Coping. Clinical Psychology, 62(10), 1231-1244.
Fang, W., Zhang, Y., Mei, J., Chai, X., & Fan, X. (2018). Relationships between optimism, educational environment, career adaptability and career motivation in nursing undergraduates: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 68, 33-39.
Feltz, D. L., Short, S. E., & Sullivan, P. J. (2015). Effects of self-efficacy on physical activity enjoyment in college-aged women. International Journal of Behavioral Medicine, 14(2), 92-96.
Fida, R., Laschinger, H. K. S., & Leiter, M. P. (2018). The protective role of self-efficacy against workplace incivility and burnout in nursing: A time-lagged study. Health Care Management Review, 43(1), 21-29.
Girelli, L., Alivernini, F., Lucidi, F., Cozzolino, M., Savarese, G., Sibilio, M., & Salvatore, S. (2018). Autonomy supportive contexts, autonomous motivation, and self-efficacy predict academic adjustment of first-year university students. In Frontiers in Education (Vol. 3, p. 95). Frontiers.‏
Hirose, E. L., Wada, S., & Watanabe, H. (1999). Effectsof self-efficacy on adjustment to college. Japanese Psychological Research, 41(3), 163-172.
Hurtado, S., Han, J. C., Saenz, V. B., Espinosa, L. L., Cabrera, N. L., & Cerna, O. S. (2007). Predicting transition and adjustment to college: biomedical and behavioral science aspirants and minority students first year of college, Research in Higher Education, 48(7): 841-887.
Imbs, J., & Mejean, I. (2015). Elasticity optimism. American economic journal: macroeconomics, 7(3), 43-83.
Karademas, C. E. (2007). Positive and negative aspects of well-being: Common and specific predictors. Personality and Individual Differences, 43(2), 277-287.
Karademas, E. C. (2006). Self-ecacy, social support and well-being. The mediating role of optimism. Personality and Individual Differences, 40(6), 1281-1290.
Kevin, L. R. (2009). Hope and optimism: latent structures and influences on grade expectancy and academic performance. Personality, 77(1), 231-260.
Komarraju, M., & Nadler, D. (2013); Self-efficacy and academic achievement: Why do implicit beliefs, goals, and effort regulation matter. Learning and Individual Differences, 25(1), 67-72.
Lefkowitz, E. T. (2003). Predicting adjustment to college: A model of personality, coping strategies, and college adjustment. Doctoral Dissertation, Columbia University.
Lent, R. W., Taveira, M. C., Sheu, H. B., & Singley, D. (2009). Social cognitive predictors of academic adjustment and life satisfaction in Portuguese college students: A longitudinal analysis. Vocational Behavior, 74(2), 190-198.
Lin, S. P. (2006). An exploration of Chinese international student social self-efficacy. Unpublished Ph.D. Thesis. Ohio State University.
Liran, B. H., & Miller, P. (2017). The role of psychological capital in academic adjustment among university students. Happiness Studies, 8, 1-15.
Mesurado, B., Vidal, E. M., & Mestre, A. L. (2018). Negative emotions and behaviour: The role of regulatory emotional self-efficacy. Adolescence, 64, 62-71.
Millam, L. A., Cohen, G., Mueller, C., & Salles, A. (2018). The relationship between self-efficacy and well-being among surgical residents. Surgical Education, 76(2), 321-328.
Multon, K. D., Brown, S. D., Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Counseling Psychology, 38(1), 30-38.
Murhovozi, P. (2012). Social and Academic Adjustment of First-Year University Students. Social Sciences, 33(2), 251-259.
Muris, P. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Psychopathology and Behavioral Assessment, 23(3), 145-149.
Neuville, S., Frenay, M., Schmitz, J., Boudrenghien, G., Noel, B., & Wertz, V. (2007). Tinto's theoretical perspective and expectancy- value paradigm: A confrontation to explain freshmen’s academic achievement, Psychologica Belgica, 47(1), 31-50.
Ozyilmaz, A., Erdogan, B., & Karaeminogullari, A. (2018). Trust in organization as a moderator of the relationship between self‐efficacy and workplace outcomes: A social cognitive theory-based examination. Occupational and Organizational Psychology, 91(1), 181-204.
Pekrun, R. (2006). The control– value theory of achievement emotions: Assumptions corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18(4), 315–341.
Price, N., Morrison, N., & Arnold, S. (2010). Life out of the limelight: Understanding the non-sporting pursuits of elite athletes. The International Journal of Sport and Society, 1(3), 69-79.
Rubin, A., & Babbie, E. A. (2009). Research Methods for Social Work. Thomson Brooks/Cole, Belmont, Calif: US. pp. 1-679.
Salaam, B., & Mounts, N. S. (2016). International note: Maternal warmth, behavioral control, and psychological control: Relations to adjustment of Ghanaian early adolescents. Adolescence, 49, 99-104.
Sallem, H., Beaudry, A., & Croteau, A. M. (2011). Antecedents of computer self -efficacy: A study of personality traits and gender. Computer in Human Behavior, 27(5), 1922-1936.
Sanchez, M. M., Infante, R. E., & Troyano, R. Y. (2001). Personality and academic productivity in university students. Social Behavior and Personality: An International Journal, 29(3), 299-306.
Sardegna, V. G., Lee, J., & Kusey, C. (2018). Self-efficacy, attitudes, and choice of strategies for English pronunciation learning. Language Learning, 68(1), 83-114.
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping and health: Assessment and implication of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4(3), 219-243.
Schiavo, M. L., Prinari, B., Saito, I., Shoji, K., & Benight, C. C. (2019). A dynamical systems approach to triadic reciprocal determinism of social cognitive theory. Mathematics and Computers in Simulation, 159, 18-38.
Seligman, M. E. P., & Schulman, P. (1986). Explanatory style as a predictor of productivity and quitting among life insurance sale agents. Personality and Social Psychology, 50(4), 832-838.
Tinto, V. (1993). Leaving College: Rethinking the Causes and Cures of Student Attrition. 2nd Edn., University of Chicago Press, Chicago.
Toews, M. L., & Yazedian, A. (2010). College Adjustment among Freshmen: Predictors for White and Hispanic Males and Females, College Student Journal, 41(4), 891-900.
Tschannen-Moran, M., Bankole, R. A., Mitchell, R. M. & Moore, D. M., Jr. (2013). Student academic optimism: A confirmatory factor analysis. Educational Administration, 51(2), 150-175.
Tuckwiller, B., & Dardick, W. R. (2018). Mindset, grit, optimism, pessimism and life satisfaction in university students with and without anxiety and/or depression. Interdisciplinary Studies, 6(2), 32-48.
Vaez, M., & Laflamme, L. (2003). Health behaviors, Self-rated health, and quality of life: A study among first- year Swedish university students. American College Health, 51(4), 156-162.