بررسی نقش میانجی سرزندگی تحصیلی در رابطه بین انگیزش درونی با اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی سرزندگی تحصیلی در رابطة بین انگیزش درونی با اشتیاق تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان بود که با روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش را دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان با تعداد 2410 نفر تشکیل دادند که با روش نمونه­گیری تصادفی ساده، 330 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ها از پرسشنامه­های انگیزش درونی مک‌کالی و همکاران (1991)، اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران (2002) و سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش (2006) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه براساس شاخص روایی محتوایی و نسبت روایی محتوایی با نظر 8 نفر متخصص تأیید شد. همچنین، همسانی درونی پرسشنامه­ها براساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب، 907/0، 723/0 و 720/0 برآورد شد. نتایج ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری نشان داد که انگیزش درونی بر اشتیاق تحصیلی؛ انگیزش درونی بر سرزندگی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم دارد، همچنین، تأثیر غیر مستقیم انگیزش درونی بر اشتیاق تحصیلی از طریق سرزندگی تحصیلی کمی بیشتر از تأثیر مستقیم آن بوده است. بنابراین، با توجه به اینکه سرزندگی تحصیلی دانشجویان بر اشتیاق تحصیلی تأثیر دارد، توصیه می‌شود برای ایجاد سرزندگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان برنامه‌ریزی شود.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی‌بخت، حبیب‌اله، یاراحمدی، یحیی، اسدزاده، حسن، و احمدیان، حمزه (1398). اثربخشی برنامة آموزشی سرزندگی تحصیلی بر عملکرد تحصیلی، اشتیاق تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان. تدریس‌پژوهی، 6(2)، 182-163.
انصاری‌فرد، سیدسعید (1396). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار لیزرل. چاپ اول، تهران: انتشارات کتاب ماه.
بهمئی، جمشید، مستطاب، رزیتا، شمالی‌نژاد، مریم، مالکی، آناهیتا، و مباشری، فاطمه (1398). بررسی سرزندگی و انگیزش تحصیلی دانشجویان براساس ادراک آن‌ها از محیط یادگیری در دانشکدة علوم پزشکی آبادان. تحقیقات سلامت در جامعه، 5(2)، 40-31.
پیرانی، ذبیح‌الله، تقوایی، داوود، و میرزایی، محمدطاهر (1397). بررسی رابطة اشتیاق تحصیلی و سرزندگی با انگیزة پیشرفت در دانش‌آموزان نابینای شهر اراک. چهارمین کنفرانس ملی توسعة پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، مؤسسة آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار.
توان، بهمن، قمی، مهین، مسلمی، زهرا، جعفری‌پور، حسن، محمودی، عبدالله، و مسلمی، اعظم (1398). رابطة هوش معنوی با اشتیاق تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک. آموزش در علوم پزشکی، 7(19)، 247-239.
جلیلیان، سهیلا، عظیم‌پور، احسان، و قلیزاده، نعمت‌اله (1397). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی و سرسختی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دورة متوسطه. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(1)، 140-123.
جوادی، عباس، و فاریابی، رضا (1396). رابطة ابعاد انگیزش با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(2)، 149-142.
چمنی، محمد، عجم، علی‌اکبر، و سلم‌آبادی، مجتبی (1398). بررسی نقش هوش اجتماعی و انگیزش تحصیلی در اشتیاق تحصیلی دانشجویان رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. توسعه آموزش جندی شاپور، 8(4)، 399-408.
دهقانی­زاده، محمدحسین، حسین‌چاری، مسعود، مرادی، مرتضی، و سلیمانی خشاب، عباسعلی (1393). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس؛ نقش واسطه­ای ابعاد خودکارآمدی. روان‌شناسی تربیتی، 10(32)، 30-1.
دهقانی‌زاده، محمدحسین، و حسین‌چاری، مسعود (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 47-21.
رفیعی، محسن، برقی، عیسی، و شیخ علیزاده، سیاوش (1398). بررسی رابطة بین فضای آموزشی و سرزندگی تحصیلی با نقش تعدیل‌کنندة اهداف پیشرفت اجتماعی در دانشجویان دانشکدة پرستاری تبریز. استراتژی آموزشی، 12(4)، 90-81.
زلالی، بهرام، و قربانی، فرهاد (1396). مقایسة انگیزش تحصیلی و اشتیاق به مدرسه در دانش­آموزان با و بدون نارساخوانی. ناتوانی­های یادگیری، 3(4)، 58-44.
سماوی، سیدعبدالوهاب، و نجارپوریان، سمانه (1398). بررسی رابطة درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس. راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(7)، 92-71.
سیف، علی‌اکبر (1392). روان‌شناسی پرورشی نوین. ویرایش هفتم، چاپ دوم، تهران: انتشارات دوران،.
عباسی، محمد، درگاهی، سجاد، محمدعلیپور، زهرا، و مهرابی، علی (1395). رابطة بین جو روانی اجتماعی کلاس درس با انگیزش (درونی بیرونی) و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایة پنجم ابتدایی شهرستان هرسین. همایش منطقه‌ای روان‌شناختی کودک و نوجوان، کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
عباسی، محمد، عایدی، نوید، و شفیعی، حامد (1395). نقش بهزیستی اجتماعی و سرزندگی تحصیلی در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اراک. مدیریت پرستاری، 8(6)، 54-49.
عظیمی، داوود، قدیمی، سعید، خازان، کاظم، و درگاهی، سجاد (1397). نقش سرمایه‌های روان‌شناختی و انگیزة تحصیلی در سرزندگی تحصیلی و تعلل در تصمیم گیری دانشجویان پرستاری اهواز. آموزش در علوم پزشکی، 4(3)، 153-143.
فولادی، علی، کجباف، محمد، و قمرانی، علی (1397). اثربخشی آموزش مهارت‌شناسی تحصیلی بر معنای تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع سوم در دورة اول دبیرستان شهر مشهد. پژوهش در مدرسه، 3(15)، 103-93.
قدم‌پور، عزت‌اله، قاسمی پیربلوطی، محمد، حسنوند، باقر، و خلیلی گشنیگانی، زهرا. (1396). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان. اندازه‌گیری تربیتی، 8(29)، 184-167.
قمری، محمد (1391). رابطة بین سرمایة اجتماعی و انگیزش درونی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دورة متوسطة شهر کرج. آموزش و ارزشیابی، 22 ()، 58-45.
قمری، محمد، و جعفری، اصغر (1390). رابطة بین مؤلفه‌های انگیزش درونی و شادی در بین دانش‌آموزان مقطع متوسطة شهر کرج. علوم رفتاری، 8، 106-93.
نعامی، عبدالزهرا، و پیریایی، صالحه (1396). رابطۀ ابعاد انگیزش تحصیلی با اشتیاق تحصیلی دانش­آموزان سال سوم دبیرستان­های شهر اهواز. پژوهش در نظام‏های آموزشی. 1(2)، 42-29.
نکاوند، مهراندخت، جعفری، پریوش و آراسته، حمیدرضا (1397). اشتیاق تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی و نقش محیط یاددهی و یادگیری در آن. علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 28(1)، 58-65.
ویسکرمی، حسن، و یوسف‌وند، لیلا (1397). بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش‌بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در علوم پزشکی، 10(2)، 37-28.
Bastik, G. (2013). Validity and reliability of Turkish form of children's self-efficacy scale on Turkish primary school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4082-4086.
Blackwell, J., Miksza, P., Evans, P., & Mcpherson. (2020). Student Vitality, teacher engagement, and rapport in studio music instruction. Original Research ARTICLE, 3(7), 15-29.
Blaskovaa, M. (2014). Influencing Academic Motivation, Responsibility and Creativity. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 15(9), 415-425.
Ciampa, K. (2014). Learning in a mobile age: An investigation of student motivation. Computer Assisted Learning, 30(1), 82-96.
Eren, A. (2012). Prospective teachers' interest in teaching, professional plans about teaching and career choice satisfaction: A relevant framework? Australian Journal of Education, 56(3), 303–318.
Furrer, C. J., Skinner, E. A. & Pitzer, J. R. (2014). The influence of teacher and peer relationships on students’ classroom engagement and everyday motivational resilience. National Society for the Study of Education, 113(1), 101-123.
Haktan, A. (2019). The Relationship between Academic Motivation and Academic Achievement of the Students. Asian Journal of Education and Training, 2(5), 309-315.
Makara, K., & Karabenick, S. (2017) Longitudinal high school research revealed: using surveys to assess student motivation and social networks. In: SAGE Research Methods Cases Part 2 [online]. SAGE Publications.
Marina, S., Lemos, A., & Veríssimo, L. (2014). The relationships between intrinsic motivation, extrinsic motivation, and achievement, along elementary school, International Conference on Education & Educational Psychology, 930-938.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic buoyancy and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267-282.
Nunez, J., & León, J. (2016). The mediating effect of intrinsic motivation to learn on the relationship between student´s autonomy support and vitality and deep learning, The Spanish Journal of Psychology, 19(2), 1-8.
Roness, D. (2011). Still motivated? The motivation for teaching during the second year in the profession. Teaching and Teacher Education, 27(3), 628–638.
Sarita, M., & Sonia, T. (2016). Quality assurance in teacher education: A critical issue. International Journal of Applied Research, 8(2), 735-739.
Singh, A. (2008). Professional development and perspectives of science teachers: An extracurricular science program for gifted middle school students. The University of Iowa.
Teacher Education Ministerial Advisory Group (TEMAG). (2015). Action now: Classroom ready teachers. Canberra, Australia: Commonwealth of Australia.
Yu, R., & Singh, K. (2018). Teacher support, instructional practices, student motivation, and mathematics achievement in high school. The Journal of Educational Research, 111(1), 81-94.