تحلیل رابطه ساختاری بین ادراک از رهبری دانش‌محور و عملکرد نوآورانه با نقش میانجی عملکردهای مدیریت دانش معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز تحقیقات سلامت جامعه، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل رابطة ساختاری بین ادراک از رهبری دانش‌محور و عملکرد نوآورانه با نقش میانجی عملکردهای مدیریت دانش به روش همبستگی انجام شد. جامعة آماری پژوهش را معلمان مدارس ابتدایی در شهر اصفهان در سال 1396 تشکیل دادند که تعداد آن‌ها 810 نفر بود. 261 نفر با استفاده از جدول تعیین حجم نمونة کوهن، مانیون و موریسون (2000) و با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای مبتنی بر سهم انتخاب شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه رهبری دانش‌محور دانت و جیسوس (2015) با 6 گویه، پرسشنامة عملکرد نوآورانة زهرا و داس (1993) با 5 گویه، پرسشنامة خزانة مدیریت دانش داونپورت و همکاران (1998) با 13 گویه، پرسشنامة انتقال مدیریت دانش علوی و لیدنر (2001) با 8 گویه، پرسشنامة کاربرد مدیریت دانش علوی و تیوانا (2003) با 5 گویه، پرسشنامة ایجاد مدیریت دانش زهرا و بوگنر (1999) با 4 گویه، جمع‌آوری شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که بین متغیرهای ایجاد مدیریت دانش، انتقال مدیریت دانش، کاربرد مدیریت دانش با عملکرد نوآورانة کارکنان؛ همچنین، بین رهبری دانش­محور با فعالیت­های مدیریت دانش رابطة معناداری وجود دارد (05/0>P). روابط ساختاری بین رهبری دانش‌محور و عملکرد نوآورانه با نقش میانجی عملکردهای مدیریت دانش از برازش مطلوبی بر اساس شاخص‌های درجة آزادی، کای اسکوئر و برازش تطبیقی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


اردلان، محمدرضا، اسکندری، اصغر، و گیلانی، مریم (1391). رهبری دانش، هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی. مطالعات مدیریت راهبردی، 3(12)، 100-71.
انواری رستمی، علی‌اصغر، و شهائی, بهنام (1388). مدیریت دانش و سازمان یادگیرنده: تحلیل بر نقش مستندسازی دانش و تجربه. مدیریت دانش فناوری اطلاعات، 1(2)، 18-3.
پورتیمورفرد تبریزی، فرزین، و جمشیدی، لاله (1393). بررسی عملکرد نوآورانة شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد علم و فناوری دانشگاه سمنان. صنعت و دانشگاه، 7(23)، 51-37.
پورطهماسبی، صامد، کاظمی، وحید، راستین، ابراهیم، هاشمی، سیدحامد، و لایقی، نگین (1397). نقش رهبران دانشی در فعالیت‌های دانش‌محور و عملکرد نوآورانه در دانشگاه علوم پزشکی گیلان. مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 28(1)، 120-103.
تفرشی، سیدمحمد، حسین‌زاده، علی، نفتی، مهدی، و عبداللهی، مریم (1396). بررسی تأثیر رهبری دانش و سرمایة اجتماعی بر سرعت نوآوری به واسطة تسهیم دانش (مورد مطالعه: شرکت عالیس در شهر مشهد). پژوهشنامة مدیریت تحول،  9(1)، 163-135.   
تقی‌پوریان، محمدجواد، رمضان‌زاده، جواد، و محمدعلیزاده، مریم (1398). نقش رهبری دانش‌محور بر عملکرد نوآوری در شرکت‌های تولیدی کابل استان تهران. مدیریت صنعتی، 14(47)، 52-41.
 حق‌شناس قاضی محله، لیلا (1399). بررسی تأثیر رهبری دانش‌محور و شایستگی‌های رهبر بر وفاداری کارکنان (مطالعة موردی بیمه‌گزاران شرکت بیمة ایران استان گیلان. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 4(44)، 141-122.
خوش‌نظر، حسین، و کبریا، شیرزاد (1388). تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد پژوهشی دبیران دورة دبیرستان از دیدگاه مدیران شهرستان سقز. تحقیقات مدیریت آموزشی، 1(3)، 36-11.
رزاقی، محمد، بلوچ، سلیم، و مهاجران، بهناز (1401). نقش مدیریت دانش و سواد دیجیتالی در عملکرد شغلی: سهم متغیر یادگیری سازمانی. مجلة علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 8(1)، 392-359.
صفری محسن‌آباد، البرز، و عاشوری، الهام (1395). نقش رهبری دانش بر اقدامات مدیریت دانش و عملکرد نوآوری شرکتهای تولیدی و تجاری استان گیلان، ماهنامه پژوهش های مدیریت‌ و حسابداری، 7(28) 43-57.
علی‌قلی، منصوره، و بهرام‌نژاد، پریسا (1396). بررسی مدیریت دانش بر بهروری نیروی انسانی، مطالعه موردی: پارک فناوری پردیس؛ مطالعات حسابداری و مدیریت، 3(1)، 467-455.
فاتحی فشمتی، محدثه (1396). بررسی عوامل مؤثر در پیاده‌سازی مدیریت دانش در سازمان. دومین کنفرانس ملی مدیریت مهندسی. آستانه اشرفیه، https://civilica.com/doc/653259.
فتحی، فریبرز، عامری، سیدمیرحسین، و قادرزاده، جمال (1394). ارتباط رهبری دانش و توانایی جذب دانش در ادارات کل ورزش و جوانان غرب ایران. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 3(9)، 98-87.
قاسمی‌نژاد رائینی، محدثه، و آذری، همایون (1397). بررسی رابطة بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی معلمان مدارس متوسطة اول دخترانه شهرستان سیرجان. مطالعات آموزش و آموزشگاهی، 5(15)، 38-31.
قلیچ‌لی، بهروز، عزتی، نوید، و رحمتی، حسین (1399). رهبری دانش‌محور و تسهیم دانش. مطالعات مدیریت راهبردی،11(43)، 79-63.
نادی، محمدعلی، و حق‌شناس، زهرا (1396). تأثیر رهبری موثق بر تجربة قلدری در محل کار، خستگی عاطفی و حفظ پیامدها. مدیریت بر سازمان‌ها، 6(2)، 181-153.
یزدانی، حمیدرضا، حمیدی‌زاده، علی، و کاملی، علیرضا (1394). بررسی سبک رهبری و جو سازمانی بر مدیریت دانش با توجه به نقش میانجی ساختار سازمانی و تعامل اجتماعی بخش ستادی بانک ملت. مدیریت فناوری اطلاعات، 7(1)، 216-199.
Akram, M.U., Chauhan, C., Ghosh, K., Singh, A. (2019). Knowledge management, sustainable business performance and empowering leadership: A firm-level approach. International Journal of Knowledge Management (IJKM), 15(2), 20-35.
Alavi, M., & Leidner, D. (2001). Knowledge management and knowledge management systems: Conceptual foundations and research issues. MIS Quarterly, 25(1), 107–136.
Alavi, M., & Tiwana, A. (2003). Knowledge management: The information technology dimension. In M. Easterby-Smith, & M.A. Lyles (Eds.), Organizational learning and knowledge management (pp. 104–121). London: Blackwell Publishing.
Allard, S. (2003). Knowledge creation. Handbook on Knowledge Management, (pp.367-379).
Chang, W. C., Fan. C. W., & Chong. T. L. (2010). The study on relationship principal’s knowledge leadership and school competitive advantage of elementary schools. Educational Administration and Evaluation, 9, 27-58.
Davenport, T., DeLong, D., & Beers, M. (1998). Successful knowledge management projects. Sloan Management Review, 39(2), 43–57.
Ding., T. (2010). The acquisition, transfer and depreciation of knowledge in service organizations: Productivity in franchises. Management Science, 1750-1613.
Donate, M. J., & Jesus, D. (2015). Sanchez de Pablo, the role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation. Business Research, 68(2), 360-370.
Donate, M. J., & Sánchez de Pablo, J. D. (2014). The role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation. Business Research, 1-11.
Falk., D. (2014). The eleven deadliest sins of knowledge management. California Management Review, 40(3), 265–276.
Gandhi., S. (2011). Knowledge Management and Reference Services. Academic Libraianship, 30(5), 361-375.
Gupta, A. K., & Govindarajan, V. (2000). Knowledge management`s social dimention: Lessons from Nucor steel. Sloan Management Review, 42(1), 71-81.
Gupta, A. K., Smith, K. G., & Shalley, C. E. (2012). The interplay between exploration and exploitation. Leadership in Public Services, 49(4), 693–706.
Lakshman, C. (2009). Organizational knowledge leadership: An empirical examination of knowledge management by top executive leaders. Leadership & Organization Development Journal, 30(4), 338–364.
Lakshman, C., & Parente, R. (2008). Supplier-focused knowledge management in the automobile industry and its implications for product performance. Management Studies, 45(2), 317-342.
Lianying, Z. H. (2015). Effect of knowledge leadership on knowledge sharing in engineering project design teams. Project Management Journal, 46(5), 111-124.
Liao, C., Chuang, S., & To, P. (2011). How KM mediates the relationship between environment and organizational structure. Business Research, 64(7), 728-736.
Mabey, C., Kulich, C., & Lorenzi-Cioldi, F. (2012). Knowledge leadership in global
scientific research. Human Resource Management, 23(12), 2450-2467.
Manzor, S. (2014). Lessons in leadership for learning and knowledge management in multi-organizational settings. Academy of Management Journal, 7(1), 6–20.
McDermott, R. (2011). Overcoming culture barriers to sharing knowledge. Knowledge Management, 5(1), 76-85.
Nguyen, H. N., & Mohamed, S. (2011). Leadership behaviors, organizational culture and knowledge management practices: An empirical investigation. Management Development, 30(2), 206–221.
Ponis, Y., & Vagenas, K. (2015). Best practice and beyond: Knowledge strategies. The McKinsey Quarterly, 1, 19-25.
Rosenbusch, N., Brinckmann, J., & Bausch, A. (2011). Is innovation always beneficial? A meta-analysis of the relationship between innovation and performance in SMEs. Business Venturing, 26(4), 441- 457.
Sooknanan, D. (2009). Creating a knowledge-sharing culture. Knowledge Management, 4(5), 6-9.
Stein, E. W., & Zwass, V. (2010). Actualizing organizational memory with information systems. Information Systems Research, 6(2), 85-117.
Sway, O. A., Obert, A., & Josefek, J. R. (2014). Business process as nexus of knowledge. Handbook on Knowledge Management, 425-440.
Vinh, T., Nakamori, Y., Ho., T. B., & Nguyen, S. (2015). The effects of a knowledge management-based model for teacher professional development in hands-on approach. International Journal of Knowledge and Systems Science, 6, 60-78.
Walsh, J. P., & Ungson G. R. (2009). Organizational memory. Academy of Management Review, 16(1), 57-91.
Wiig, K. (2014). Successful knowledge management. European Management Journal. Arlington, TX: Knowledge Research Institute Inc.
Williams, P., & Sullivan, H. (2011). Lessons in leadership for learning and knowledgemanagement in multi-organizational settings. The International Journal of Leadership in Public Services, 7(1), 6–20.
Yang, J. T., (2010). Antecedents and consequences of knowledge sharing in international tourist hotels. International Journal of Hospitality Management, 29(1), 42-52.
Zahra, S. A., & Bogner, W. C. (1999). Technology strategy and software new venture's performance: Exploring the moderating effect of the competitive environment. Business Venturing, 15(2), 135–173.
Zahra, S. A., & Das, S. R. (1993). Innovation strategy and financial performance in manufacturing companies: An empirical study. Production and Operations Management, 2(1), 15–37.
Zeck, L., Nurach, P., Thawesaengskulthai, D., Chandrachai, A. (2010). Factors that improve the quality of information technology and knowledge management system for SME(s) in Thailand, China-USA. Business Review, 11(3), 359-367.