بررسی تأثیر تفکر استراتژیک بر اثربخشی تصمیم‌گیری در سازمان‌های دولتی با نقش تعدیلگر سیستم‌های عملکرد بالا (مورد مطالعه: سازمان اداری و استخدامی کشور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد، جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر تفکر استراتژیک بر اثربخشی تصمیم‌گیری در سازمان‌های دولتی با درنظرگرفتن نقش تعدیلگر سیستم‌های عملکرد بالا صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها، توصیفی – پیمایشی است. جامعة آماری پژوهش شامل 200 نفر از کارشناسان و مدیران سازمان­ اداری و استخدامی کشور بود، که به روش طبقه‌ای تصادفی نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، سه پرسشنامة استاندارد لیدکا (1998) برای متغیر تفکر استراتژیک، سان و همکاران (2007) برای متغیر سیستم‌های عملکرد بالا، و اثربخشی تصمیم­گیری دین و شارفمن (1996) بود، که پایایی این پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 845/0، 882/0 و 891/0 تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها روش مدلسازی معادلات ساختاری توسط نرم‌افزار لیزرل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد تفکر استراتژیک بر اثربخشی تصمیم‌گیری تأثیر معنا­داری دارد (54/0=β). همچنین، در ادامه نقش تعدیلگر سیستم‌های عملکرد بالا در این رابطه تأیید شد. براساس یافته­های این تحقیق، وقتی که مهارت تفکر استراتژیک در سازمان جریان داشته باشد، اثربخشی تصمیم‌های اتخاذشده ارتقا می­یابد، همچنین، با وجود سیستم­ های کاری با عملکرد بالا، این تأثیر تقویت خواهد شد. بنابراین، سازمان‌های دولتی به منظور افزایش اثربخشی تصمیم‌ها باید در کنار تقویت مهارت‌های تفکر استراتژیک، به استقرار سیستم ­های کاری با عملکرد بالا در سازمان توجه بیشتری داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


تقی‌زاده، مهران، و داوود کیاکجوری (1394). بررسی تفکر استراتژیک مدیران در تصمیم‌گیری‌های سازمانی. اولین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه‌ریزی فرهنگی اجتماعی ایران، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
جلیلیان، طیبه، تابان، محمد، یاسینی، علی، و پوراشرف، یاسان‌اله (1396). بررسی اثرات فردی و سازمانی تفکر استراتژیک بر سرمایة معنوی با نقش تعدیلگر سبک تصمیم‌گیری شهودی (مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی شهر ایلام). پژوهش‌های مدیریت در ایران، 21(4)، 28-1.
جهانی‌کیا، امیرحسین، حضوری، محمدجواد، یداللهی، مهدی، و آذر، عادل (1397) تبیین مدل تصمیم‌گیری شهودی در فضای عدم قطعیت ناشی از نوآوری (مورد مطالعه: شرکت‌های دانش‌بنیان). مدیریت سازمان‌های دولتی،7(1)، 72-57.
جوکار، علی اکبر، امینی، محمدتقی، و صادقی، صادق (1397). بررسی رابطة بین تفکر استراتژیک مدیران با سکون‌زدگی شغلی کارکنان در اداره‌کل آموزش و پرورش استان چهارمحال و بختیاری. مدیریت سازمان‌های دولتی، 6(2)، 148-137.
سالاری نهند، ابراهمیم (1390). شناسایی مؤلفه‌های تفکر استراتژیک و رابطة آن‌ها در بهبود فرایند تصمیم‌گیری مدیران: مطالعة موردی درسازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، پردیس قم.
سلیمانی، حامد، و حسن‌زاده، اسداله (1394). سیستم‌های کاری با عملکرد بالا و اثربخشی سازمانی: نقش میانجی انعطاف‌پذیری منابع انسانی، سرمایة اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی. کنفرانس بین‌المللی تحقیق و توسعه در علوم انسانی، مدیریت و اقتصاد.
منوریان، عباس، آقازاده، هاشم، و شهامت‌نژاد، مینا (1391). سنجش تفکر استراتژیک در مدیران شهرداری تهران. مدیریت بازرگانی، 4(12)، 146-129.
 هومن، حیدرعلی.(1384). شناخت روش علمی در علوم رفتاری (پایه‏‌های پژوهش). تهران: پارسا.
Al-Ajlouni, M. I. (2020). Can High-Performance Work Systems (HPWS) promote organisational innovation? Employee perspective-taking, engagement and creativity in a moderated mediation model. Employee Relations: The International Journal, 43(2), 373-397
Alatailat, M., Elrehail, H., & Emeagwali, O. (2019). High performance work practices, organizational performance and strategic thinking. Organizational Analysis, 27(3), 370-395.
Bearth, M. A. (2016). Employee contributions to organizational decision-making processes and outcomes. Retrieved from Sophia, the St. Catherine University repository website: https://sophia.stkate.edu/maolhonors/17
Bouzguenda, K. (2018). Emotional intelligence and financial decision making: are we talking about a paradigmatic shift or a change in practices?. Research in International Business and Finance, 44(4), 273-284
Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., & Aiken, L. S. (2003). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences. (3rd ed.). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
De Bono, E. (2015). Serious Creativity: How to be creative under pressure and turn ideas into action. Random House.
Dean, J. W., & Sharfman, M. P. (1996). Does decision process matter? A study of strategic decision-making effectiveness. Academy of Management Journal, 39(2), 368–392.
Elbanna, S. (2007), Strategic decision-making: Process perspectives. Management Reviews, 8(1), 1–20.
Evans, W. R., & Davis, W. D. (2005). High-performance work systems and organizational performance: the mediating role of internal social structure. Management, 31(5), 758-775.
Hines, A., & Bishop, P. (2008). Thinking about the future': Guidelines for strategic foresight. Washington.
 Horne, T., & Wooton, S. (2000). Strategic thinking: A step –by- step approach to strategy. 2nd edition, London.
Jiang, J. Y., & Liu, C. W. (2015). High performance work systems and organizational effectiveness: the mediating role of social capital. Human Resource Management Review, 25(1), 126-137.
Johannesson, J., & Palona, I. (2010). Environmental turbulence and the success of a firm's intelligence strategy, development of research instruments. International Journal of Management, 27(3), Part 1.
Juma, G., Minja, D., & Mageto, J. (2016). The impact of strategic thinking on organisational performance: a case study of uchumi supermarket limited. Supply Chain Management, 1(1), 75-94.
Karatepe, O. M., & Olugbade, O. A. (2016). The mediating role of work engagement in the relationship between high-performance work practices and job outcomes of employees in Nigeria. Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1254-1278.
Kaše, R., Paauwe, J., & Batistic, S. (2014). In the eyes of janus. Organizational Effectiveness: People and Performance, 1(1), 56-76.
Kaufman, R., Oakley-Browne, H., Watkins, R., & Leigh, D. (2003). Strategic planning for success: Aligning people, performance, and payoffs. John Wiley & Sons
Keelin, T., & Arnold, R. (2002). Five habits of highly strategic thinkers. Business Strategy, 23(5), 38–42.
Kunz, R. E., Siebert, J., & Mütterlein, J. (2016). Combining value-focused thinking and balanced scorecard to improve decision-making in strategic management. Multi-Criteria Decision Analysis, 23(5-6), 225-241.
Liedtka, J. M. (1998). Strategic thinking: Can it be taught?. Long Range Planning, 31(1), 120-29.
Matar, H. M. (2015). The impact of strategic thinking on decision making case study: UNRWA Gaza-Field office. http://hdl.handle.net/20.500.12358/19846
Mihail, D. M., & Kloutsiniotis, P. V. (2016). The effects of high-performance work systems on hospital employees' work-related well-being: Evidence from Greece. European Management Journal, 34(4), 424-438.
Morgan, G. (1997). Images of organization. Thousand Oaks, CA: SAGE.
Rubel, M. R. B., Kee, D. M. H., & Rimi, N. N. (2020). High-performance work practices and medical professionals' work outcomes: the mediating effect of perceived organizational support. Advances in Management Research, 16(3), 203-223.
Safavi, H. P., & Karatepe, O. M. (2018). High-performance work practices and hotel employee outcomes: The mediating role of career adaptability. Contemporary Hospitality Management, 30(2), 1112-1133.
Schuler, R. S., & Jackson, S. E. (2005). A quarter-century review of human resource management in the US: The growth in importance of the international perspective. Management Revu, 16(1), 11-35.
Steptoe-Warren, G., Howat, D., & Hume, I. (2011). Strategic thinking and decision making: Literature review. Strategy and Management - J Econ Manag Strat, 4, 238-250.
Steptoe‐Warren, G., Howat, D., & Hume, I. (2011). Strategic thinking and decision making: literature review. Strategy and Management, 4(3), 238-250.
Sun, L. Y., Aryee, S., & Law, K. S. (2007). High-performance human resource practices, citizenship behavior, and organizational performance: A relational perspective. Academy of Management Journal, 50(3), 558-577.
Swayne, W., Jack, D., & Peter, G. (2012). Strategic management of health care organizations. 6th edition, USA.
Tang, G., Yu, B., Cooke, F. L., & Chen, Y. (2017). High-performance work system and employee creativity: the roles of perceived organisational support and devolved management. Personnel Review, 46(7), 1318-1334.
Tovstiga, G. (2013). Strategy in practice: A practitioner's guide to strategic thinking. 2nd edition, UK.
Warren, G., Douglas, H., & Hume, I. (2011). 'Strategic thinking and decision making, literature review. Strategy and Management, 4(3), 238 – 250.
Way, S. A. (2002). High performance work systems and intermediate indicators of firm performance within the US small business sector. Management, 28(6), 765-785.
Wright, P. M., Dunford, B. B., & Snell, S.nA. (2001). Human resources and the resource based view of the firm. Management, 27(6), 701-721.
Zhang, B., & Morris, J. L. (2014). High-performance work systems and organizational performance: Testing the mediation role of employee outcomes using evidence from PR China. The International Journal of Human Resource Management, 25, 68-90.