طراحی الگوی مشغولیت تحصیلی: اعتباریابی به روش ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی، دانشکدة علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدة علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی مشغولیت تحصیلی با رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) است. در بخش کیفی، از راهبرد نظریۀ داده‌بنیاد کلاسیک استفاده شد، جامعة آماری پژوهش کارشناسان حوزۀ آموزش ‌و پرورش بودند. ابتدا نمونه 21 نفره از این جامعۀ آماری با روش نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. داده‌ها با ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته جمع‌‌آوری‌ شد. یافته‌‌های پژوهش منجر‌ به طراحی الگوی عناصر مشغولیت تحصیلی شد. برای غربال مهم‌‌ترین شاخص‌‌های شناسایی‌‌شده، در بخش کمی از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. جامعة آماری این بخش خبرگان آموزش‌ و پرورش و روان‌شناسی بودند که نمونة 18 نفره از آن به روش گلوله‌برفی گزینش شدند، در این مرحله پرسشنامه‌ای بر پایة الگوی عناصر مشغولیت تحصیلی طراحی شد و خبرگان آن ‌را تکمیل کردند و بدین گونه داده‌‌های بخش کمی به دست آمد و با رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تجزیه‌ و تحلیل شد. نتایج هشت عامل مؤثر بر مشغولیت تحصیلی دانش‌آموزان را نشان داد که به ترتیب، عبارت‌اند از انگیزۀ تحصیلی، تلاش و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموز، اعتمادبه‌نفس دانش‌آموز، هدف و برنامه‌ریزی تحصیلی، خودنظم‌جویی تحصیلی، خودآگاهی، راهبردهای مطالعه و یادگیری گروهی.

کلیدواژه‌ها


هومن، حیدرعلی (1384). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: انتشارات سمت.
Alrashidi, O., Phan, H. P., & Ngu, B. H. (2016). Academic engagement: An overview of its definitions, dimensions, and major conceptualisations. International Education Studies, 9(12), 41-52.
Appleton, J. J., Christenson, S. L., & Furlong, M. J. (2008). Student engagement with school: Critical conceptual and methodological issues of the construct. Psychology in the Schools, 45(5), 369-386.
Archambault, I. P., Janosz, M. P., Morizot, J. P., & Pagani, L. P. (2009). Adolescent behavioral, affective, and cognitive engagement in school: Relationship to dropout. School Health, 79(9), 408.
Bain, K. (2004). What makes great teachers great. Chron High Education, 50(31), B7-B9.
Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (1998). The ecology of developmental processes. In W. Damon, & R. Lerner (Eds.), Handbook of child psychology: theoretical models of human development (993-1028). Hoboken, NJ: Wiely.
Carter, C. P., Reschly, A. L., Lovelace, M. D., Appleton, J. J., & Thompson, D. (2012). Measuring student engagement among elementary students: Pilot of the Student Engagement Instrument—Elementary Version. School Psychology Quarterly, 27(2), 61-73.
Connell, J. P., & Wellborn, J. G. (1991). Competence, autonomy and relatedness: a motivational analysis of self-system processes. In M. Gunnar, & L. A. Sroufe (Eds.), Minnesota symposium on child psychology: Self- processes in development (43-77). Chicago: University of Chicago Press.
Fan, W. (2011). Social influences, school motivation and gender differences: An application of the expectancy-value theory. Educational Psychology, 31(2), 157-175.
Glaser, B. (2005). The grounded theory perspective III: Theoretical coding, Sociology Press. Mill Valley, CA.
LeMay, J.O. (2017). Academic Engagement, motivation, self-regulation, and achievement of georgia southern university sophomore students. Electronic Theses & Dissertations. https://digitalcommons. Georgiasouthern.edu/etd/1666
Li, Y., & Lerner, R. M. (2011). Trajectories of school engagement during adolescence: Implications for grades, depression, delinquency, and substance use. Developmental Psychology, 47(1), 233-247.
Lippman, L., & Rivers, A. (2008). Assessing school engagement: a guide for out-of-school time program practitioners. A Research-to-Results Brief, 39, 1-8.
Moreira, P. A. S., Dias, A., Matias, C., Castro, J., Gaspar, T., & Oliveira, J. (2018). School effects on students' engagement with school: Academic performance moderates the effect of school support for learning on students' engagement. Learning and Individual Differences, 67, 67-77.
Reeve, J. (2012). A self-determination theory perspective on student engagement. In S. Christenson, A. L. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of research on student engagement (421-439). New York: Springer
Reeve, J., & Tseng, C. M. (2011). Agency as a Fourth Aspect of Students’ Engagement during Learning Activities. Contemporary Educational Psychology, 36(4), 257-267.
Searle, A., Miller-Lewis, L., Sawyer, M., & Baghurst, P. (2013). Predictors of Children's Kindergarten Classroom Engagement: Preschool Adult–Child Relationships, Self-Concept, and Hyperactivity/Inattention. Early Education & Development, 24(8), 1112-1136.
Upadyaya, K., & Salmela-Aro, K. (2013). Development of school engagement in association with academic success and well-being in varying social contexts: A review of empirical research. European Psychologist, 18(2), 136-147.
Virtanen, T. E., Kiuru, N., Lerkkanen, M., Poikkeus, A., & Kuorelahti, M. (2016). Assessment of student engagement among junior high school students and associations with self-esteem, burnout, and academic Achievement. Journal for Educational Research Online, 8(2), 136-157.
Wilson, D., Jones, D., Boceel, F., Crawford, J., Kim, M. J., Veilleux, N., Floyf-smit, T., Bates, R., & Plett, M.(2012). Belonging and academic engagement among undergraduate STEM students: A multi-institutional study. Research High Education, 56, 750-776.