مضامین مغفول در برنامة درسی اجراشده از نگاه اساتید با تأکید بر روش آمیخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات برنامة درسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ساری، ایران

2 استادیار، گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشکدة علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ساری، ایران

3 استادیار، گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ساری، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر‌ شناسایی مضامین مغفول در ‌برنامة درسی اجراشدة رشتة علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش به‌ دو شیوة کمی(از نوع توصیفی) ‌و کیفی انجام گرفت. ‌ابزار ‌پژوهش در‌ بخش کیفی، مصاحبة نیمه‌ساختارمند، و در بخش کمی پرسشنامة محقق‌ساختة برآمدة از بخش کیفی بود. جامعة پژوهش را 68 استاد ومدرس رشتة آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، در سال تحصیلی 98-97 تشکیل دادند که از این تعداد، در بخش کیفی به صورت هدفمند و با شیوة گلوله‌برفی، 12 نفر انتخاب شد. در بخش کمی، از مجموع 68 استاد هیئت علمی و مأمور رشتة علوم تربیتی دانشگاه مازندران، گلستان، تهران، فارس، زنجان، به دلیل پایین‌بودن حجم جامعه، به شیوة سرشماری، همة 68 نفر به عنوان نمونه شرکت کردند. برای تحلیل ‌داده‌ها در بخش کیفی ‌از روش ‌هفت‌مرحله‌ای ‌کلایزی ‌استفاده شد. در نهایت، یافته‌های ‌این پژوهش، در قالب 4 مضمون شامل ساختارسازمانی و درون‌داد دانشگاه، توجه به نیاز یادگیرنده، عناصر برنامة درسی ‌و مهارت حرفه‌ای عملکرد مناسب استاد است. تعیین سهم هریک از ابعاد مغفول،از طریق رگرسیون صورت گرفت. با توجه به اینکه غفلت و ناآگاهی برنامه‌ریزان درسی نسبت به برخی حوزه‌ها، نیازها و دستاوردهای علمی جدید، علت اصلی شکل‌گیری برنامة درسی مغفول است. بنابراین، پیشنهاد می‌شود، برنامه‌ریزان ‌درسی در دانشگاه فرهنگیان نسبت به بررسی پژوهش‌هایی‌از این دست، اقدام کرده و نتایج را در برنامة درسی دانشگاه فرهنگیان در نظر گیرند.

کلیدواژه‌ها


ادیب، یوسف، فتحی آذر، اسکندر، کریمی، سیدبهاالدین، و سلطانی، اکبر (1395). ادراک استادان گروه مشاوره از برنامة درسی پوچ در دانشگاه: یک مطالعة کیفی. پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی، 1(3)، 25-1،
دهقان، عبدالمجید، مهرام، بهروز، و کرمی، کرم (1395). ارزشیابی برنامة درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهش‌محور (مورد: پردیس‌های شهید هاشمی‌نژاد). مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 7(13)، 100-78.
رامشگر، ریحانه، رجایی‌پور، سعید، و سیادت، سیدعلی (1393). بررسی مقایسه‌ای ساختار سازمانی دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. نامة آموزش عالی، 7(27)، 98-78.
سلیمی، جمال، ساعد موچشی، لطف‌اله، و عبدی، آرش (1397). واکاوی وضعیت دانشگاه فرهنگیان بر حسب تجارب زیستة دانشجومعلمان، یک مطالعة آمیخته. پژوهش‌های برنامة درسی، 8(2)، 144-98.
صفایی موحد، سعید (1393). برنامة درسی مغفول مقالة ارائه‌شده در دانشنامة برنامة درسی. منتشر نشده
صفایی موحد، سعید (1395). برنامة درسی مغفول. دانشنامة برنامة درسی ایران.
فارسی، فاطمه، کاظمی، شبنم، و خروشی، پوران (1398). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی سه برنامة درسی قصدشده، اجراشده و کسب‌شده دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی‌های مورد انتظار معلمان (مطالعة موردی: بررسی دیدگاه اولین دانش‌آموختگان رشتة علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان اصفهان). دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 2(16)، 90-73.
فتحی، معصومه، سعدی‌پور، اسماعیل، ابراهیمی قوام، صغری، و دلاور، علی (1397). موفقیت برنامه‌های درسی دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی‌های حرفه‌ای. مطالعات برنامة درسی، 12(50)، 166-139.
کلانتری، خلیل (1394). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی اقتصادی. تهران: فرهنگ صبا.
کیان، مریم (1396). تحلیل برنامة درسی تجربه‌شده در دانشجویان رشتة علوم تربیتی. یازدهمین همایش ملی ارزیابی کیفیت نظام‌های دانشگاهی، دانشگاه تبریز، اردیبهشت 1396.
کیان، مرجان، عطاران، محمد، و فاضلی، نعمت‌الله (1390). واکاوی فرهنگ یادگیری الکترونیکی،در دانشگاه‌های ایران، یک پژوهش نظریة مبنایی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 24، 128-95..
لرکیان، مرجان، و مهرمحمدی، محمود (1391). شناسایی و تبیین ابعاد و سطوح برنامة درسی مغفول هنر در دورة ابتدایی ایران مبتنی بر الگوی مطلوب.رسالة دکتری، رشتة برنامه‌ریزی درسی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
مرزوقی، رحمت‌اله، زارع، پریسا، جهانی، جعفر، و محمدی، مهدی (1398). برنامة درسی نال نواندیشی و بسط مفهومی. تهران: انتشارات آوای نور.
مصطفی‌پور، روزیتا، ادیب، یوسف، ملکی آوارسین، صادق، و طالبی، بهنام (1399). شناسایی ابعاد برنامة درسی مغفول بر اساس تفاوت برنامة درسی آکادمیک و برنامة درسی قصدشدة آموزش مفاهیم شهروندی در کتب مطالعات اجتماعی متوسطة دورة اول. پژوهش‌های برنامة درسی، 10(1)، 202-157.
مهرمحمدی، محمود (1391). برنامة درسی پنهان، برنامة درسی پوچ، و برنامة درسی پوچ پنهان. در برنامة درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات سمت.
مهرمحمدی، محمود (1392)، الحاق یک تبصرة جدید به مادة (7) اساسنامة دانشگاه فرهنگیان، مصوب 06/12/1392.
مهرمحمدی، محمود (1387). برنامة درسی، نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات سمت.
میرکمالی، سیدمحمد، و فرهادی‌راد، حمید (1392). کنکاشی در ساختارهای سازمانی دانشگاه به منظور ارائة یک مدل تلفیقی. تحقیقات مدیریت آموزشی. 5(17)، 100-75.
نامداری پژمان، مهدی، میرکمالی، سیدمحمد، پورکریمی، جواد، و فراستخواه، محمود (1398). شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در تضمین کیفیت آماده‌سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: رویکرد کیفی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(38)، 34-1.
نیکخواه، محمد، و لیاقتدار، محمدجواد (1397). بررسی کیفیت اجرای برنامة درسی جدید آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری، دانشگاه فرهنگیان. پژوهش در تربیت معلم، 1(3)، 134-105.
Adri, du T., & Mike, G. (2018). A neglected opportunity: Entrepreneurship education in the lower high school curricula for technology in South Africa and Botswana. African Journal of Research in Mathematics, Science and Technology Education, 22(1), 37-47.
Alemu, M., Kind, V., Mesfin, B., Kassa, M., Mulugeta, A., Per, K., & Taha, R. (2019). The knowledge gap between intended and attained curriculum in Ethiopian teacher education: Identifying challenges for future development. Comparative and International Education Published Online: 08 Apr.
Chowdhury, T. B., & Mohammed, N. (2017). An explorative study on the null secondary science curriculum in Bangladesh. Science Education International, 28(2), 147-155.
Eisner, E. W. (1994). The educational imagination: Ondesign and evaluation of school programs. (3 rd.ed), New York: Macmillan.
Hume, A. C., & Coll, R. K. (2010). Authentic student inquiry: The mismatch between the intended curriculum and the student‐experienced curriculum. Research in Science & Technological Education, 28(1), 43-62.
Pinar, W. F., & Zhang, H. (2015). With out experience is teacher development possible? atobiography and teacher development in China: Subjectivity and Culture in Curriculum Reform. Palgrave Macmillan US.
Ping, C., Schellings, G., & Beijaard, D. (2018). Teacher educators' professional learning: A literature review. Teaching and Teacher Education, 75, 93-104.
Quinn, M. (2010). Null curriculum. In Encyclopedia of Curriculum Studies. Edited by Craig Kridel, SAGE Publications, London, United Kingdom
Rokenes, F., Mork, K., & Rune, J. (2016). Prepared to teach ESL with ICT? A study of digital competence in Norwegian teacher education. FM Røkenes, RJ Krumsvik Computers & Education 97, 1-20.
UNESCO (2016). What makes a quality curriculum? Paris: Unesco
Van den Akker, J. J. H., Fasoglio, D., & Mulder, H. (2010). A curriculum perspective on Plurilingual education. Council of Europe.