شناسایی عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و ارائة مدل ساختاری آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و ارائة مدل ساختاری آن انجام شد. روش پژوهش، ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است که با استفاده از روش تحلیل مضمون و توصیفی - پیمایشی انجام شده است. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی پژوهش، شامل کلیة دانشجویان ممتاز دانشگاه فرهنگیان استان خراسان جنوبی بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 15 نفر به‌عنوان مشارکت‌کننده انتخاب شدند. جامعة آماری پژوهش، شامل کلیة دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 98-97 بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی نسبتی 311 نفر به‌عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبة نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامة محقق‌ساخته استفاده شد. روایی ابزار اندازه‌گیری در بخش کیفی با استفاده از روش توافق کدگذاران و نرم‌افزار MAXQDA و در بخش کمی، از طریق روایی همگرا و روایی واگرا با استفاده از نرم‌افزار PLS2 تأیید شد. پایایی پرسشنامه بر اساس سه معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ (86/0) و پایایی ترکیبی (5/85) بررسی شد. نتایج بخش کیفی پژوهش، بیانگر 27 مضمون پایه، 9 مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگیر بود. همچنین، نتایج بخش کمی پژوهش نشان داد مدل ساختاری انگیزش دانشجویان دارای پنج بعد آموزشی، فردی، اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و محیطی بود که ابعاد آموزشی (40/0) و محیطی (36/0) نقش مؤثرتری در تبیین الگوی ساختاری انگیزش دانشجویان دارد. در مجموع، این ابعاد پنج‌گانه 95/0 از تغییرات انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را تبیین می‌کنند. از این ‌رو، پیشنهاد می‌شود به‌منظور بهبود وضعیت انگیزش تحصیلی دانشجویان باید در گام اول، توسعة خدمات آموزشی و فضای فیزیکی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


حیدری، علیرضا، عسگری، پرویز، ساعدی، سارا، و مشاک، رؤیا (۱۳۹۴). رابطة انگیزش تحصیلی و انگیزه پیشرفت با محیط آموزشی دانشجویان دختر. زن و فرهنگ، ۶(۲۴)، ۱۰۷-۹۵.
رومانی، سعید، عالی‌پور، کبری، و فرخی، صدیقه (1398). شناسایی عوامل بی‌انگیزگی تحصیلی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان: رویکرد پدیدارشناسی. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی (راهبردهای آموزشی)، 12(1), 57-45.
کردلو، عطیه، و بهرنگی، محمدرضا (1399). تأثیر داربست فکری بر مدیریت آموزشی در استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در دوره‌های علوم دانش‌آموزان دختر کلاس پنجم ابتدایی. چشم‌انداز مدیریت و آموزش، 2(1)، 33-19.
Abeysekera, L., & Dawson, P. (2015). Motivation and cognitive load in the flipped classroom: Definition, rationale and a call for research. Higher Education Research & Development, 34(1), 1-14.
Areepattamannil, S., Freeman, J. G., & Klinger, D. A. (2011). Influence of motivation, self-beliefs, and instructional practices on science achievement of adolescents in Canada. Social Psychology of Education, 14(2), 233-259.
Bandura, A., & Bussey, K. (2004). On broadening the cognitive, motivational and sociostructurally scope of theorizing about gender development and functioning: comment on Martin. Psychological Bulletin, 130(5), 691–701.
Clark, M. H., & Schroth, C. A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college students. Learning and Individual Differences, 20(1), 19-24.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2012). Motivation, personality, and development within embedded social contexts: An overview of self-determination theory. (pp. 85-107). Oxford, UK: Oxford University Press.
Fernandez-Rio, J., Sanz, N., Fernandez-Cando, J., & Santos, L. (2017). Impact of a sustained cooperative learning intervention on student motivation. Physical Education and Sport Pedagogy, 22(1), 89-105.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Marketing Research, 18(1), 39-50.
Hardré, P. L., & Lieuanan, B. (2010). Motivational Characteristics of Native and Non-Native Students in Rural Public High Schools. American Indian Education, 41-65.
Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic Management, 20(2), 195-204.
Jafari Pazoki, S., & Alemi, M. (2020). Engineering students’ motivation to learn technical english in ESP Courses: Investigating Iranian Teachers’ and Students’ Perceptions. RELC Journal, 51(2), 212-226.
Kusurkar, R. A., Ten Cate, T. J., Vos, C. M. P., Westers, P., & Croiset, G. (2013). How motivation affects academic performance: a structural equation modelling analysis. Advances in Health Sciences Education, 18(1), 57-69.
Liu, Y., & Hou, S. (2018). Potential reciprocal relationship between motivation and achievement: A longitudinal study. School Psychology International, 39(1), 38-55.
Lynch, A. D., Lerner, R. M., & Leventhal, T. (2013). Adolescent academic achievement and school engagement: An examination of the role of school-wide peer culture. Youth and Adolescence, 42(1), 6-19.
Plas, J. M., Kvale, S., & Kvale, S. A. (1996). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Sage Publications.
Ray, J. J., & Kiefl, W. (1984). Authoritarianism and achievement motivation in contemporary West Germany. Social Psychology, 122(1), 3-19.
Rowell, L., & Hong, E. (2013). Academic motivation: Concepts, strategies, and counseling approaches. Professional School Counseling, 16(3), 158-171.
Ryan, A. M. (2001). The peer group as a context for the development of young adolescent motivation and achievement. Child Development, 72(4), 1135-1150.
Sanprasert, N. (2010). The application of a course management system to enhance autonomy in learning English as a foreign language. System, 38(1), 109-123.
Servet, A. T. İ. K., & Çelik, O. T. (2021). Analysis of the relationships between academic motivation, engagement, burnout and academic achievement with Structural Equation Modelling. International Journal of Contemporary Educational Research, 8(2), 118-130.
Shivy, V. A., Worthington Jr, E. L., Wallis Jr, A. B., & Hogan Jr, C. (2003). Doctoral research training environments (RTEs): Implications for the teaching of psychology. Teaching of Psychology, 30(4), 297-302.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2012). Social support matters: Longitudinal effects of social support on three dimensions of school engagement from middle to high school. Child Development, 83(3), 877-895.