رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان در مدرسه: تدوین و اعتباریابی الگوی نشانگان و ابعاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف طراحی الگوی نشانگرها و ابعاد رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی - اکتشافی و روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوا است. مشارکت­ کنندگان را اساتید دانشگاه‌های تهران و خبرگان آموزش‌ و پرورش  که آشنا به موضوع تحقیق و دارای سوابق مفید مطالعاتی و تجربی در این حوزه بودند، تشکیل ‌دادند و در راستای انتخاب افراد مزبور جهت انجام مصاحبه از روش غیر احتمالی قضاوتی استفاده شد. پس از جمع ­آوری داده­ های مصاحبه با خبرگان (25 خبره)، برای بررسی و تحلیل نظرات آن‌ها از کدگذاری استفاده شده است. ابتدا از متن مصاحبه ­ها، کدهای اولیه استخراج، از تجمیع این کدها، کدهای تجمیعی ساخته و از بررسی و تلفیق کدهای تجمیعی، مؤلفه ­ها و سپس، ابعاد مربوطه (از ترکیب و تجمیع چند مؤلفه) پیشنهاد و الگویی بر اساس این ابعاد و مؤلفه ­های مستخرج شده ارائه شد. بر  اساس نتایج، الگوی رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان می­تواند 3 بُعد عقاید، استراتژی و رفتار را شامل شود. عامل عقاید با 4 مؤلفه­ (اعتقاد به کار تیمی، میزان باور و اعتقاد به جایگاه و نقش یادگیری غیر رسمی، اطلاع و دانش از یادگیری غیر رسمی، اعتقاد به نقش ارزش‌ها در یادگیری غیر رسمی)، عامل استراتژی با 5 مؤلفه (ایجاد جو مناسب در مدرسه برای ارتقای یادگیری، توجه به شیوه‌ها و روش‌های مختلف آموزش، سازماندهی و هماهنگی، ارزیابی یافته‌های یادگیری، توجه به سبک مدیریتی) و عامل رفتار با 8 مؤلفه (حمایت از تبادل و تسهیم اطلاعات و تجارب در فضای مدرسه، حمایت از فضای گفتگو در مدرسه، ایجاد حس رقابت در فضای مدرسه، میزان حمایت مدیر مدرسه از به‌کارگیری یادگیری غیر رسمی، حمایت از به‌کارگیری تجارب متخصصان، استفاده از مشوق‌های انگیزشی، توجه به ویژگی‌های روان‌شناختی یادگیرندگان و توجه به ویژگی‌های روان‌شناختی یاددهندگان) مطرح شده­اند.

کلیدواژه‌ها


آیینه‌ساز، حامد (1389). طراحی الگوی یادگیری غیر رسمی کارآفرینان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشکده کارآفرینی: دانشگاه تهران.
باشکوه، محمد، و پورامینی، زهرا (1395). تبیین روشی برای یادگیری غیر رسمی ‌مؤثر مدیران و معاونان مدارس متوسطة شهرستان اردبیل. روان‌شناسی مدرسه، 5(3)، 23-7.
ضیا قریشی، سیده شوکت، کرمی، مرتضی، و آهنچیان، محمدرضا (1398). تحلیلی بر ماهیت یادگیری غیر رسمی محیط کار راهبردی فروگذار در توسعة مدیران. نخستین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، شیراز، دانشگاه پیام نور استان فارس، مرکز توسعة آموزش‌های نوین ایران.
نجفی، تکتم، آتشی، سیدحسین، و جعفری، علیرضا (1391). بررسی و مقایسة وضعیت یادگیری رسمی و غیر رسمی و منابع آن در دانشجویان. مدیریت نظامی، 48(12)، 226-197.
Alonderiene, R., & Sabaliauskaitė, G. (2017). Non-formal and informal learning conditions as experienced and perceived by technical staff and HR professionals. Management. Contemporary Management Issues, 22(2), 15-33.
Bitterová, M., Hašková, A., & Pisoňová, M. (2014). School leader`s competencies in management area. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 149(1), 114-118.
Clus, M. L. (2010). Affordance and Constraints on Informal Learning in the Workplace: A Sociocultural Perspective. VDM Verlag Dr. Muller. Professionals, EFMD Global Focus, 6(1), 9-13.
Francis, J. J., Johnston, M., Robertson, C., Glidewell, L., Entwistle, V., Eccles, M. P., & Grimshaw, J. M. (2010). What is an adequate sample size? Operationalising data saturation for theory-based interview studies. Psychology & Health, 25(10), 1229–1245.
Fullan M. (2011). Leading in a culture of change. San Francisco: Jossey-Bess Publisher.
Graneheim, U. H., & Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in
nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105–112.
Kusaila, M. M. (2019). Impact of informal learning in the accounting profession. Workplace Learning, 31(7), 429-441.
Laiken, M., Edge, K., Friedman, S., & West, K. (2008). Formalizing the informal: From informal to organizational learning in the post-industrial workplace. In Learning through community (pp. 187-204). Springer, Dordrecht.
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry, Newbury Park, CA: Sage
Publications.
Pannoni, R., & Ricketts, G. (2010). A new taxonomy for learning. Chief Learning Officer, August 2010, 32-35.
Rodriguez-Gomez, D., Ion, G., Mercader, C., & López-Crespo, S. (2019). Factors promoting informal and formal learning strategies among school leaders. Studies in Continuing Education, 1-16.
Rogoff, B. (2014). Learning by observing and pitching-in overview, Retrieved 22.
Saki R.(2009), Leadership in learning oriented school. Tehran: The Organization of Education Publication.
Schulz, M., & StamovRoßnagel, Ch. (2010). Informal workplace learning: An exploration of age differences in learning competence. Learning and Instruction, 20, 383-399.
Sense, A. J. (2011). The project workplace for organizational learning development. International Journal of Project Management, 29, 986–993.
Sibarani, R. M., Tjakraatmadja, J. H., Putro, U. S., & Munir, N. S. (2015). The influence of leadership in informal learning of multigenerational teams. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(4), 411- 419.
Singh, G., & Singh, B. (2018). Informal leadership learning on the journey to headship: A case study of national professional qualification for headship participants in Malaysia. Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities, 26(2), 1215-1226.
Straka, G. A. (2010). Informal and implicit learning: ConceptsEuropean Journal of Vocational Training, 1(48), 132-145.
Yang, B., & Lu, D. (2001). Predicting academic performance in management education: an empirical investigation of MBA success. Education for Business, 77(1), 15-20.
Zeichner, K. (2010). Rethinking the connections between campus courses and fieldexperiences in college- and university-based teacher education. Teacher Education, 61, 89-99.