رابطۀ بین راهبردهای آموزشی و انضباطی بر تعلل‌ورزی تحصیلی با نقش میانجی باورهای معرفت‌شناختی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی‌‌، واحد بندرگز‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، بندرگز‌‌، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین راهبردهای آموزشی و انضباطی بر تعلل‌ورزی تحصیلی با نقش میانجی باورهای معرفت‌شناختی دانش‌آموزان دختر صورت گرفت. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از حیث روش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری تحقیق شامل دانش‌­آموزان دختر متوسطۀ دوم مدارس دولتی شهر بهشهر بود که از بر اساس جدول گرجسی و مورگان‌‌، 320 نفر از دانش‌­آموزان بر اساس روش طبقه‌ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده‌ها پرسشنامه‌های راهبردهای آموزشی برزآبادی فراهانی‌‌، راهبردهای انضباطی عظیم‌پور‌‌، مصرآبادی و یارمحمدزاده‌‌، تعلل‌ورزی تحصیلی و باورهای معرفت‌شناختی توسط شومر به کار گرفته شد. داده‌ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی و روش معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد بین مؤلفه‌های راهبردهای آموزشی (راهبرد محوریت دانش‌آموز‌‌، راهبرد آموزش مبتنی برگروه‌‌، راهبرد ایجاد تمرکز و انگیزه‌‌، راهبرد تدارک محیط بهینه‌‌، راهبرد تدریس مستقیم‌‌، راهبرد کنترل فرایند آموزش) با باورهای معرفت‌شناختی رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد و بین این راهبردها با تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه رابطۀ منفی معنادار وجود دارد. بین مؤلفه‌های راهبردهای انضباطی (راهبرد مستقیم‌‌، راهبرد پیشگیری مبتنی بر ‌قانون‌گذاری‌‌، راهبرد انسانی (غیر مستقیم)‌‌، راهبرد واکنش سریع‌‌، راهبرد مبتنی بر رابطه و شناخت‌‌، راهبرد غیر کلامی‌‌، راهبرد نمونه و مدل‌سازی و راهبرد ارجاع) و باورهای معرفت‌شناختی رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد و بین این مؤلفه‌ها با تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه رابطۀ منفی معنادار وجود دارد. همچنین‌‌، دیگر یافته‌های پژوهش نیز نشان داد باورهای معرفت‌شناختی در رابطۀ بین راهبردهای آموزشی و انضباطی بر تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه نقش میانجی معناداری دارد.

کلیدواژه‌ها


ابوالقاسمی‌‌، عباس، نظری‌‌، محمد، زاهد‌‌، عادل، و نریمانی‌‌، محمد (1391). نقش هیجانات خودآگاه و تعلل‌ورزی در پیش‌بینی عملکرد و اعتماد به نفس تحصیلی دانشجویان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 8(1)، 28-9.
امیرحسینی‌‌، زهرا، شیرافکن‌‌، علی، و رجب‌پور‌‌، مجتبی (۱۳۹۹). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس توان متغیرهای مدیریت زمان‌‌، باور هوشی‌‌، عزت نفس در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور شهرستان دامغان‌‌. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 21(1)، 128-117.
جوکار، بهرام، و دالاورپور، محمدآقا (1386).بررسی رابطة تعلل‌ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(34)، 80-61.
چهرزاد مینو‌‌، میترا، قنبری‌‌، عاطفه، رحمت‌پور‌‌، پردیس، براری‌‌، فاطمه، پوررجبی‌، عاصمه، و علیپور‌‌، زهرا (1396). اهمال‌کاری تحصیلی و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. مجله مرکز مطالعات و توسعة آموزش علوم پزشکی یزد. ۱۱(۴)، ۳6۲-۳5۲.
حسینی‌منش‌‌، رهرا سادات، امیدیان‌‌، مرتضی، و برزگربروفی‌‌، کاظم (1396). نقش اهداف پیشرفت‌‌، باورهای معرفت‌شناختی و کیفیت تجارب یادگیری در اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 13(2- 14)، 70-53.
رضایی، اکبر، و  پاشایی، لیلا (1389). رابطة بین باورهای شناختی و نگرش به رفتارهای کمک‌طلبی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. آموزش و ارزشیابی، (3)9، 126-109.
رمضانی‌‌، عباس، یوسفی‌‌، الهام، و آسمانی‌‌، فایزه (1395). بررسی راهبردهای مدیریت کلاس درس توسط معلم در آموزش و پرورش استثنایی برای یادگیری دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری‌. نخستین همایش ملی برنامه‌ریزی و تحول نظام آموزشی‌، قم.
زارع‌‌، محبوبه، و همایونی‌‌، علیرضا (1398) . مدل‌یابی روابط ساختاری بین باورهای معرفت‌شناختی با میانجیگری راهبردهای یادگیری بر اضطراب زبان انگلیسی دانش‌آموزان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 12(2)، 10-1.
سپهریان آذر، فیروزه، و مقدم‌‌، زینب (1396). رابطة باورهای معرفت‌شناختی با راهبردهای یادگیری خودتنظیم: نقش واسطه‌ای دانش و مهارت‌های فراشناختی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری. ۱۴(۲)، 66-55.
سعدی‌‌، محمدرضا، جلیلی‌‌، سریه، و عظیم‌پور‌‌، احسان (1395). رابطة رضایت شغلی با به کارگیری راهبردهای آموزشی و انضباطی معلمان. پژوهشنامه تربیتی، 11(46)، 40- 21.
سواری‌‌، کریم (1396). اثر باورهای معرفت‌شناختی و ادراکات یادگیری بر عملکرد تحصیلی با میانجیگری خودکارآمدی تحصیلی. شناخت اجتماعی، 6(1-1)، 146-131.
سیف‌‌، علی‌اکبر (1398). روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: انتشارات دوران.
شکوه‌‌، فروزان، رجب‌زاده‌‌، رضوان، حسینی‌‌، سیدحمید، نامدار احمدآباد‌‌، حسن، قاسم‌زاده‌‌، حامد، جلیلوند‌‌، محمدرضا و همکاران (1398). بررسی رابطة باورهای معرفت‌شناختی و راهبردهای یادگیری خودنظم‌دهنده در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 3(11)، 86=78.
عابدینی‌‌، یاسمین، و مهدیان‌‌، مصطفی (1393).باورهای معرفت شناختی‌، نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی‌‌، مرودشت.
عظیم‌پور‌، جواد، مصرآبادی‌، جواد، و یارمحمدزاده‌، پیمان (1395). مقایسة معلمان با نیم‌رخ‌های گوناگون انگیزشی از لحاظ راهبردهای آموزشی و انضباطی: تحلیل مبتنی بر فرد. مطالعات آموزش و یادگیری، 8(1)، 141-124.
فتوتی‌‌، آمنه، علیجان‌‌، مجید، نیازی ایوری‌‌، اعظم ،و شیردل‌‌، سمیرا (۱۳۹۸). بررسی راهبردهای انضباطی معلمان مقطع ابتدایی شهر بردسکن‌‌، چهارمین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی و فرهنگی‌‌، اصفهان‌‌، دانشگاه جامع علمی کاربردی –سازمان همیاری شهرداری‌ها و مرکز توسعة خلاقیت و نوآوری علوم نوین.
فردانش‌‌، هاشم (1398). راهبردها و فنون طراحی آموزشی. تهران: نشر سمت.
کدیور، پروین، تنها، زهره، و فرزاد، ولی‌اله (1391). رابطة باورهای معرفت‌شناختی. رویکردهای یادگیری و تفکر تأملی با پیشرفت تحصیلی. روان‌شناسی،16(9)، 171-167.
ماهی‌گیر‌‌، فروغ، و کریمی باغمک‌، آیت‌اله (1399). مقایسة تأثیر دو روش درمانی تنظیم هیجان و ‌ذهن‌آگاهی بر کاهش تعلل‌ورزی تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دورة متوسطه. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 23، 156-138.
محمدی قلعه‌تکی‌‌، نرگس، قمرانی‌‌، امیر، و برمک‌‌، محمدعلی (1393). بررسی و مقایسة تعلل‌ورزی تحصیلی در دانش‌آموزان معلول جسمی – حرکتی‌‌، ناشنوا و نابینا با توجه به نقش جنسیت. تعلیم و تربیت استثنایی، ۳(۱۲۵)، 30-22.
مصرآبادی‌، جواد، یارمحمدزاده‌‌، پیمان، و عظیم‌پور‌‌، احسان (1397). مدل علّی تأثیر انگیزش شغلی خودتعیین‌گری معلمان بر به کارگیری راهبردهای آموزشی و انضباطی معلمان‌‌. آموزش و ارزشیابی، 11(41): 29-13.
 مظفری‌‌، حمیدرضا، خاتونی‌‌، علیرضا، سلیمی‌‌، یحیی، و خزایی‌‌، زهرا (1399). بررسی رابطة خودکارآمدی تحصیلی و تعلل‌ورز با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. پژوهش‌های سلامت‌محور، 2، 28-20.
Arslantas, H. A. (2015). Epistemological beliefs and academic achievement. Educ Train Stud., 4(1), 54-68.
Codina, N., Castillo, I., ‌‌ Pestana, J., & Balaguer, I. (2020). Preventing procrastination behaviours: Teaching styles and competence in university students. Sustainability, 12(6), 24-48.
Dami, Z., A., Tameon, S. M., & Saudale, J. (2020). The predictive role of academic hope In academic procrastination among students: a mixed methods study. Research Management System. Pedagogika, 137(1), 208-229.
Eya, N .M. (2020). Efficacy of cognitive behaviour therapy on academic procrastination behaviours among students enrolled in physics, chemistry and mathematics education (PCME(..  Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 38, 522–539.
Fernie, B. A., Bharucha, Z., Nikcevic, A. V., Marino,C., & Spada, M. M. (2017). A metacognitive.
Flett, A. L., Haghbin, M., & Pychyl. T. A. (2016). Procrastination and depression from a cognitive perspective: An exploration of the association among procrastinatory automatic thoughts, rumination and mindfulness. Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 1-18.
Grund, A., & Fries, S. (2018). Understanding procrastination: A motivational approach. Personality and Individual Differences, 121, 120–130.
Häfner, A., Oberst, V., & Stock, A. (2014). Avoiding procrastination through time management: An experimental study. Educational Studies,40(3), 352-360.
Hakan, K. & Munire, E. (2012). Profiling individual differences in undergraduates, Epistemological beliefs: gender, domain and grade differences. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 31: 738- 744.
Hong, J., Hwang, M., Kuo, Y., & Hsu, W. (2015). Parental monitoring and helicopter parenting relevant to student's procrastination and self-regulated learning. Learning and Individual Differences, 42, 139-146.
Hussain, I., & Sultan, S. (2010). Analysis of procrastination among university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1897- 1904.
Morris, P. E., & Fritz, C. O. (2015). Conscientiousness and procrastination predict academic coursework marks rather than examination performance. Learning and Individual Differences, 39, 193-198.
Oakleaf, M., & Vanscoy, A. (2010). Instructional strategies for digital reference: methods to facilitate student learning. Reference & User Services Quarterly, 49(4), 380-390.
Przepiorka, A. M., Blachnio, A., & Díaz-Morales, J. F. (2019). I will do it tomorrow! exploring the dimensionality of procrastination in Poland. Time Soc., 28, 415–437.
Reupert, A., & Woodcock, S. (2010). Success and near misses:Pre-service teachers’ use,confidence and success invarious classroom management strategies. Teaching and Teacher Education, 26(1), 1261-1268.
Strunk, K., Cho, Y., Steel, M., & Bridges, S. (2013). Development and validation of a 2*2 model of time related academic behavior: procrastination and timely engagement. Learning and Individual Differences, 25, 35- 44.
Vij, J. (2016). Gender does not influence delaying excuses: An exploratory study of the reasons of academic procrastination among college students. The International Journal of Indian Psychology, 3(3), 144-154
Won, S., Anderman, E. M., & Zimmerman, R. S. (2019). Longitudinal relations of classroom goal structures to students’ motivation and learning outcomes in health education. Educational Psychology, 2, 44-54.