معلم به مثابۀ دانش‌پژوه و نقش آن در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی: نقد رویکرد معلم به مثابۀ اقدام‌پژوه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده‌ علوم‌تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه ‌طباطبایی، ایران، تهران

2 دانشیار، گروه فلسفه آموزش و پرورش، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران، تهران

4 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، ایران، تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی معلم به مثابۀ دانش‌پژوه و نقش آن در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی و نقد رویکرد معلم به مثابۀ اقدام‌پژوه است. روش پژوهش حاضر تحلیلی و از نوع تحلیل مفهومی و زبانی و تحلیل منطقی فرارونده است. اسناد مورد تحلیل شامل دیدگاه‌های صاحب‌نظران، کتب، پیشینۀ‌ مطالعاتی و پژوهش‌های مرتبط در این زمینه است. یافته‌های پژوهش نشان داد معلم به مثابۀ اقدام‌پژوه در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی با کاستی‌هایی مواجهه بوده و نیازمند اصلاح و بازسازی به وسیلۀ رویکرد دانش‌پژوهی به واسطۀ قوت‌ها و توانایی‌هایش است. معلم به مثابۀ دانش‌پژوه به واسطۀ داشتن ویژگی‌هایی مانند ماهیت بین‌رشته‌ای، وجود عرصه‌های چهارگانۀ اکتشاف، تلفیق، کاربرد و تدریس و یادگیری، قابلیت ارائۀ نتایج به دیگران، قرارگرفتن در پارادایم پراکسیس، پیروی از الگوی متداول آکادمیک در پژوهش و دارابودن مراحل مشخص در انجام دانش‌پژوهی می‌تواند ضمن رفع ضعف‌های معلم به مثابۀ اقدام‌پژوه، شکاف نظریه و عمل تربیتی را نیز کاهش دهد. در پایان، می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که تلقی معلم به مثابۀ دانش‌پژوه ضمن حذف فاصلۀ موجود بین نظام آموزش و پرورش، و آموزش عالی و ایجاد پل ارتباطی بین آن‌ها، به‌کارگیری دانش تولیدشده در عمل را محور فعالیت خود قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


آل حسینی، فرشته، سجادی، سیدمهدی، صادق‌زاده، علیرضا، و مهرمحمدی، محمود (1392). فلسفة تربیت در جمهوری اسلامی ایران و تحقق معلم پژوهنده. نوآوری آموزشی، 12(3)، 25-7.
باقری، خسرو (1386). جایگاه فلسفة تعلیم و تربیت در میانة نظر و عمل: تأملی بر واپسین چالش فلسفه‌های تحلیلی و قاره­ای. نوآوری‌ های آموزشی، 6(20)، 108-87.
باقری، خسرو، سجادیه، نرگس، و توسلی، طیبه (1389). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفة تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ساکی، رضا (1391). پژوهش معلم‌محور، پارادایمی نو در پژوهش‌های آموزشی. راهبردهای آموزش، 5(3)، 197-191.
طلایی، ابراهیم، وگندمی، فهیمه (1394). واکاوی «الگوی کارآموزانه تربیت معلم» در دانشگاه آکسفورد و ارائة دلالت‌هایی برای نظام تربیت معلم ایران. تعلیم و تربیت، 123، 68-31.
کریمیان، زهرا، ابوالقاسمی، محمود، صباغیان، زهرا، و پرداختچی، محمد­حسن (1392). توسعة مفهوم دانش‌پژوهی، با تأکید بر دانش‌پژوهی تدریس و یادگیری؛ مطالعه‌ای کیفی در دانشگاه‌های ایران. مدیا، 4(4)، 84-69.
گندمی، فهیمه (1395). به سوی رویکردی مدرسه‌بنیان در حوزة رشد و بالندگی حرفه‌ای معلمان: تعیین عناصر اساسی یک رویکرد اثربخش. تربیتِ معلم فکور، 2(2)، 142-121.
مهرمحمدی، محمود (1379). نظام پژوهشی متعادل در عرصة علوم انسانی، جستارهایی در پژوهش در قلمرو آموزش. تهران: پژوهشکدة تعلیم و تربیت.
Adendorff, S .A. (2007). Investigating feedback as element of formative assessment in the teaching of senior phase Mathematics. Doctoral Dissertation, Stellenbosch: University of Stellenbosch; 2007.
Ahmed, J. U. (2009). Action research: A new look. KASBIT Business, 2(1-2), 19-32.
Balaam, D., & Veseth, M. (2005). Introduction to international political economy. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson.
Bettie, D. (2000). Expanding the view of scholarship. Academic Medicine, 75(9), 871-875.
Bourdieu, P. (1994). Academic discourses. Cambridge: Polity Press.
Boyer, E. (1990). Scholarship reconsidered: Priorities of the professoriate. Princeton. N. J.: Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching.
Braxton, J., Luckey, W., & bHelland, P. (2002). Institutionalizing a Broader View of Scholarship through Boyer’s Four Domains. San Francisco: Jossey-Bass.
Bromme, R. (2000). Beyond one’s own perspective: They psychology of cognitive. Interdisciplinary. Toronto: University of Toronto Press, 115-133.
Carr, W. (1998). Becoming an educational philosopher. In W. Carr (Ed.), For Education: Towards Critical Educational Inquiry (pp. 18-25). Buckingham: Open University Press. (Original work published 1995).
Carr, W. (2006). Philosophy, methodology and action research. Philosophy of Education, 40(4), 421‐434.
Carr, W., & Kemmis, S. (1987). Becoming critical: Education, knowledge and action research. London: Falmer Press.
Day, C. (1999). Developing teachers: The challenges of lifelong learning. Routledge.
Glassick, C. E., Huber, M. T., & Maerof, G.I. (2008). Scholarship Assessed: Evaluation of the professorate. San Francisco: Jossey Bass.
Glassick, Ch. (2000). Boyer expanded definitions of scholarship. The Standards for assessing scholarship and the elusiveness of the schlarship of teaching. Academic Medicine, 75(9), 1-4.
Goodson, I. (1990). Studying curriculum: Towards a social constructionist perspective. Curriculum Studies, 22(4), 299-312.
Hansen, P. A., & Roberts K. B. (1992). Putting teaching back at the center. Teach Learning Medicine, 4(3), 136–139.
Hutchings, P., & Shulman, L. S. (1999). The scholarship of teaching: New elaborations, new developments. Change: The Magazine of Higher Learning, 31(5), 10–15.
Jarvis, P. (1998). The theory and practice of learning. London: Stylus.
Klein, J. T. (1996). Crossing boundaries: Knowledge, Disciplinarities and Interdisciplinarities. Charlottesville: University Press of Virginia.
Klein, J. T. (2000). A conceptual vocabulary of interdisciplinary science. Practicing Interdisciplinary. Toronto: University of Toronto Press.
Korthagen, F. A. J. (2001). Linking practice and theory: The pedagogy of realistic teacher education. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Inc.
Martin, B. (1998). Tied knowledge and power in higher education. http:www.uow.edu.au/arts/sts/bmartin/pubs.
McNiff, J., & Whitehead, J. (2002). Action research: Principles and practice. Second Edition. Routledge Falmer Press.
Mertler, C. A. (2012). Action research improving schools and empowering educators. From http://www.sagepub.com/.
Moeein, M. (1983). The Role of Informing in Advance the Research and Development. Electronic Journal of Information, 11(1), 3-5.
Nunneley, R. D. (1997). Inquiry, practice, consequence: Educational action research and the neopragmatist spirit. Univercity of Minnesota.
O’brien, R. (2001). An overview of the methodological approach of action research. In Richardson R, (Editor). Theory and Practice of Action Research. Brazil: Universidade Federal da Paraíba. [Cited 2012 Apr 03]. Available from: http://www.web.ca/~robrien/papers/arfinal.html
Shorts, E. C. (2013). Methodology for curriculum studies. Translated by Mahmoud Mehrmohammadi et al. Tehran: Tehran: Publications of the Organization for the Study and Compilation of Human Sciences Books of Universities.
Simpson, D., Fincher, R. M., Hafler, J. P., Irby, D. M., Richards, B. F., Rosenfeld, G. C., & Viggiano, T. R. (2007). Advancing educators and education by defining the components and evidence associated with educational scholarship. Medical Education, 41(10), 1002–1009.
Thompson, G., & Lamble, W. (2000). Reconceptualizing university extension and public service. Canadian Journal of University Continuing Education, 21(1), 51-95.
Trigwell, K., & Shale, S. (2006). Student Student learning and the scholarship of university teaching. Studies in Higher Education, 29(4), 98-120.
Valade, R. M. (2004). Participatory action research with adults with mental retardation: "Oh my God! Look out world!". Doctoral Dissertation, University of Louisville.
Wann, M. (1995). Building social capital. London.
Willis, W. J. (2007). Foundation of qualitative research, interpretive and critical approaches. London: SAGE Publications, Inc.