رابطه کیفیت زندگی در مدرسه و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان با توجه به نقش واسطه ای خودپنداره تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

چکیده

هدف این پژوهش، رابطة کیفیت زندگی در مدرسه و اشتیاق تحصیلی دانش­آموزان با توجه به نقش واسطه­ای خودپندارة تحصیلی است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی دانش­آموزان پایة پنجم و ششم دبستان شهرستان ثلاث باباجانی (420 نفر) بوده است که با توجه به جدول مورگان و با استفاده از روش تصادفی طبقه­ای 201 نفر برای نمونه (90 پسر و 111 دختر) انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه­های کیفیت زندگی در مدرسه، خودپندارة تحصیلی و اشتیاق تحصیلی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم­افزار SPSS  و LISREL استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده­ها نشان می­دهد که کیفیت زندگی در مدرسه به صورت مستقیم بر خودپندارة تحصیلی و اشتیاق تحصیلی و به صورت غیرمستقیم از طریق خودپندارة تحصیلی بر اشتیاق تحصیلی تأثیر دارد. همچنین اثر مستقیم خودپندارة تحصیلی بر اشتیاق تحصیلی دانش­آموزان معنی­دار شناخته شد. بنابراین برای افزایش اشتیاق دانش­آموزان به تحصیل باید به متغیرهای کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی توجه کرد.

کلیدواژه‌ها


بشرپور، سجاد؛ عیسی­زادگان، علی؛ زاهد بابلان، عادل و احمدیان، لیلا (1392). «مقایسة خودپندارة ‌تحصیلی‌ و ‌اشتیاق ‌به ‌مدرسه در ‌دانش­آموزان‌ مبتلا‌ به ‌ناتوانی‌ یادگیری ‌و‌ عادی». مجلة مطالعات آموزش و یادگیری. دورة پنجم. پاییز و زمستان، ش 2(65)، صص 47-64.
بیابانگرد، اسماعیل (1384). روان­شناسی تربیتی. چاپ پنجم. تهران: نشر ویرایش.
بولند، تئو؛ لچرت، جوس (1995). کیفیت­بخشی در آموزش و پرورش. ترجمة دکتر پروین عباسی (1385). انتشارات راقم.
خجسته­مهر، رضا؛ عباسپور، ذبیح اله؛ کرایی، امین و کوچکی، رحیم (1391). «تأثیر برنامة موفقیت تحصیلی بر عملکرد و خودپندارة تحصیلی، نگرش نسبت به مدرسه، یادگیری شیوة موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش­آموزان». مجلة روان­شناسی مدرسه، 1(1)، صص 27-45.
سلطانی شال، رضا؛ کارشکی، حسین؛ آقامحمدیان، حمیدرضا؛ عبدخدایی، محمدسعید و بافنده ، حسین (1390). «بررسی روایی و پایایی پرسش­نامة کیفیت زندگی در مدرسه در مدارس شهر مشهد». مجلة دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه مشهد، 19(1)، صص 35-55.
غفاری، ابوافضل و ارفع بلوچی، فاطمه (1390). «رابطة انگیزش پیشرفت و خودپندارة تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد». پژوهش­های روان­شناسی بالینی و مشاوره، 1(2)، 136-121
کارشکی، حسین؛ مومنی مهموئی، حسین و قریشی، بهجت (1391). «رابطة انگیزش تحصیلی و کیفیت زندگی دانش­آموزان مشمول ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی سنتی». فصلنامة پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 11(13)، صص 51-68.    
نعامی، عبدالزهرا و پیریایی، صالحه (1391). «رابطۀ ابعاد انگیزش تحصیلی با اشتیاق تحصیلی دانش­آموزان سال سوم دبیرستان­های شهر اهواز». مجلة پژوهش در نظام های آموزشی، 3 (2). 29-42
یارمحمدی واصل، مسیب، قنادی، فاطمه و مقامی، حمید (1391). «بررسی رابطۀ خودپندارة تحصیلی با عملکرد ریاضی در دورة راهنمایی». مجلة پژوهش در نظام های آموزشی،7(20). 143-161
 
Bandura, Albert (1977). Self-efficacy: toward a Unifying theory of behavioral change. Psychologica Review. 84(2). 191-215.
Kosterelioglo, Akin, Kosterelioglo, Ilker. (2015). Effect of high school student perceptions of school quality on their academic motivation levels. Educational Reaserch and reviews.  10(3). 274-281
Bourke, S. & Ainley J. (1992). Quality of school life and intentions for further education: the case of a rural high school. Paper presented at annual conference of AARE. Adelaide .
Brian M. Galla; Jeffrey J. Wood; Eli Tsukayama; Kim Har; Angela W. Chiu & David A. Langer. (2014). A longitudinal multilevel model analysis of the within-person and between-person effect of effortful engagement and academic self-efficacy on academic performance. Journal of School Psychology, Volume 52(3), 295-308.
Dana Prince & Paula S. Nurius (2014). The role of positive academic self-concept in promoting school success. Children and Youth Services Review, 43(2), 145-152.
Frédéric Guay; Catherine F. Ratelle; Amélie Roy & David Litalien (2010). Academic self-concept, autonomous academic motivation, and academic achievement: Mediating and additive effects. Learning and Individual Differences, Volume 20(6), 644-653.
Fredricks, J. A.; Blumenfeld, P. C. & Paris, A. H. (2004). School engagement: potential of the concept, state of the evidence. Review ofEducational Research, 74(1), 59-109.
Huguet, P.; Dumas, F.; Marsh, H. W.; Régner, I.; Wheeler, L.; Suls, J. et al. (2009). Clarifying the role of social comparison in the big-fish–little-pond effect (BFLPE): An integrative study. Journal of Personality and Social Psychology, 97(2), 156–170.
Jennifer A. Fredricks (2015). Academic engagement. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (2nd ed.), 31-36.
Joana Cadima; Sarah Doumen; Karine Verschueren & Evelien Buyse (2015). Child engagement in the transition to school: Contributions of self-regulation, teacher–child relationships and classroom climate. Early Childhood Research Quarterly, Volume 32(3), 1-12
Maarten Pinxten A.; Sofie Wouters; Franzis Preckel C.; Christoph Niepel D.; Bieke De Fraine A. & Karine Verschueren. (2015). The formation of academic self-concept in elementary education: A unifying model for external and internal comparisons .41(2). 124-132
Marsh, H. W. & Martien, M. (2012). Academic self-concept. InternationalGuide toStudentAchievement, 62.
Marsh, H. W. & O’Mara, A. (2008). Reciprocal effects between academic self-concept, self-esteem, achievement, and attainment over seven adolescent years: Unidimensional and multidimensional perspectives of self-concept. Personalityand Social Psychology Bulletin, 34(2), 542–552.
Möller, J. & Marsh, H. W. (2013). Dimensional comparison theory. PsychologicalReview, 120(4), 544–560.
Newmann, F. M.; Wehlage, G. G. & Lamborn, S. D. (1992). The significance and sources of student engagement. In Newmann, F. M. (ed.)Student engagement and achievement in American secondary schools (pp. 11-39). New York: Teachers College Press. pp. 11-39.
Ouweneel, E.; Le Blanc, P. M. & Schaufeli, W. B. (2011). Flourishing students: A longitudinal study on positive emotions, personal resources, and study engagement. Journal of Positive Psychology: Dedicated to furthering researchand promoting good practice, 6 (2), 142-153.
Pehlivan, H. & Koseoglu, P. (2012). An Analysis of Ankara Science High School Students’ Attitudes towards Biology and Their Academic Self-concept in Terms of Some Family Characteristics. Procedia-Social andBehavioral Sciences, 46, 944-949.
Pekrun, R.; Goetz, T.; Frenzel, Anne C.; Barchfeld, P. & Perry, Raymond P. (2011). Measuring emotions in students’ learning and performance: The Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36, 36- 48.
Rumberger, R. W. & Larson, K. A. (1998). Student mobility and the increased risk of high school dropout. American Journal of Education, 107(2), 1-35.
Salmela-Aro, K.; Tolvanen, A. & Nurmi, J-E. (2009). Achievement strategies during university studies predict early career burnout and engagement. Journal of Vocational Behavior, 75, 162-172.
Seaton, M.; Marsh, H. W. & Craven, R. G. (2010). Big-fish-little-pond effect: Generalizability and moderation – Two sides of the same coin. AmericanEducational Research Journal, 47, 390–433.
Selim Gunuc & Abdullah Kuzu (2015). Confirmation of Campus-Class-Technology Model in student engagement: A path analysis. Computers in Human Behavior, Volume 48, July 2015, (2), 114-125.
 Shaaria Abdull Sukor; Nurahimah Mohd, Yusoffb; Izam Mohd Ghazalic;  Rafisah Hj Osmand & Nur Fatirah Mohd Dzahir (2014). The Relationship between lecturers teaching style And Academic Engagement. Social and Behavioral Sciences. 118 (3), 10 – 20
Suvi Nurttila; Elina Ketonen & Kirsti Lonka (2015). Sense of Competence and Optimism as Resources to Promote Academic Engagement. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 171(1), 1017-1026.
Wang, M. T. & Holcombe, R. (2010). Adolescents' perceptions of classroom environment, school engagement, and academic achievement.AmericanEducational ResearchJournal, 47, 633–662.
 Zyngier, D. (2008). Conceptualizing student engagement: Doing education .Teaching and Teacher Education. 24(7). 1765-1776