نیمرخ های انگیزشی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر: تحلیل مبتنی بر شخص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

4 دانشجو دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز،ایران

چکیده

پژوهش حاضر باهدف تعیین نیمرخ انگیزشی دانش­آموزان با استفاده از تحلیل مبتنی­بر شخص و مقایسة‌ سه مؤلفة اهمال‌کاری تحصیلی باتوجه­به این نیمرخ‌ها انجام‌ گرفته است. این پژوهش، توصیفی و ازنوع علّی-مقایسه‌ای است. براساس جدول مورگان تعداد 199 نفر دانش‌آموز مقطع متوسطة دورة اول پایة هشتم و نهم آموزش­و­پرورش ناحیة 2 شهر قم به شیوة نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شدند که مقیاس جهت‌گیری اهداف پیشرفت الیوت و مک گرگور (2001) و اهمال‌کاری تحصیلی سواری (1390) را تکمیل کرده­اند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل خوشه‌ای و تحلیل واریانس چندمتغیره بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای، چهار خوشة انگیزش برای دانش­آموزان به دست آمد: 1/14 درصد در خوشة عملکردگریزی، 6/22 درصد در خوشة‌ تبحرگرا-عملکرد گرا، 1/25 درصد در خوشة‌ بی­انگیزشی و 2/38 درصد خوشة‌ انگیزش چندگانه قرار گرفتند. اهمال‌کاری تحصیلی خوشة‌ بی­انگیزشی و عملکردگریزی بیشتر از سایر خوشه‌ها بود (001/0P<). یافته‌های به‌دست‌آمده به مسئولان حوزة آموزش کمک خواهد کرد تا با طراحی برنامه‌های مداخله‌ای تربیتی در ارتقا یا حفظ انگیزش دانش­آموزان، در طول سال‌های تحصیلی اقدامات مؤثری را انجام دهند.

کلیدواژه‌ها


بدری، رحیم و بیرامی، ناصر (1388). «نیمرخ­های جهت گیری انگیزشی دانش­آموزان ناشنوا: تحلیل مبتنی­بر شخص». مجلة روانشناسی دانشگاه تبریز، 15(3)، 1-22.
بدری، رحیم، آرین پور، الناز، فرید، ابوالفضل. (1389). «مطالعة نیمرخ­های هدف پیشرفت دانش­آموزان سال اول متوسطة شهر تبریز و ترجیح محیط یادگیری آنها». فصلنامة تعلیم و تربیت، 3(2)، 144-162.
بدری، رحیم، مرادی، صمد و حسین­پور، حامد (1390). «تیپ­های انگیزشی یادگیری دانشجویان دانشگاه تبریز: مقایسة عملکرد شناختی، عاطفی و اجتماعی دانشجویان»، مجلة پژوهش­های نوین روانشناختی، 6(21)، 19-42.
بدری، رحیم، مهدوی، علی و مهدوی، محمدتقی. (1391). «نیمرخ­های انگیزش و فرسودگی دانش­آموزان: تحلیل مبتنی­بر شخص». مجلة دستاوردهای روانشناختی اهواز، 4(2)، 45-62.
پینتریچ، پال و شانک دیل. (2002). انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه­ها، تحقیقات و کاربردها). (ترجمة مهرناز شهرآرای). تهران: نشر علم.
ربانی، زینب و فریده، یوسف. (1391). «رابطة باورهای انگیزشی و پیشرفت تحصیلی با واسطه­گری انواع جهت­گیری انگیزشی هدف و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی»، مجلة مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2). 49-80.
سواری، کریم. (1390). «ساخت و اعتباریابی آزمون اهمال­کاری تحصیلی»، فصلنامة اندازه­گیری تربیتی، 5(2)، 97-110.
سیف، علی­اکبر. (1392). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: دوران.
شیخی، محسن. فتح آبادی، جلیل. و حیدری، محمود(1391). «ارتباط اضطراب، خودکارآمدی و کمال­گرایی با اهمال­کاری در تدوین پایان­نامه». روانشناسی تحولی، 9(35)، 283-29.
صبحی قراملکی، ناصر؛ حاجلو، نادر و بابایی، کریم. (1393). «اثربخشی آموزش مهارت­های مدیریت زمان بر اهمال­کاری دانش­آموزان». فصلنامة علمی-پژوهشی روش­ها و مدل­های روانشناختی، 4(15)، 91-101.‎
عوضیان، فاطمه، بدری، رحیم، سرندی، پرویز و قاسمی، زهره. (1390). «بررسی رابطة بین اهمال­کاری و عزت نفس با انگیزش پیشرفت دانش­آموز ان دختر متوسطة شهرستان کاشان»، مجلة فصلنامه علوم تربیتی، 4(14). فصلنامه علوم تربیتی، 151-164.
میرصلاح، یاسر، نجیبی، حمید و موسوی، زهراسادات (1395). «بررسی رابطة نگرش نسبت به پدر و تعهد به خانواده با اهمال­کاری تحصیلی در فرزندان جانبازان»، پژوهش­های کاربردی روانشناختی، 7(3)، 199-212.
واحدی، شهرام، اسماعیل­پور، خلیل، زمان زاده، وحید و عطایی زاده، افسانه (1391). «نیمرخ­های انگیزش تحصیلی داشنجویان پرستاری و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی: رویکرد فردمحور». فصلنامة افق پرستاری، 2(1)، 36-45.
هاشمی، لادن و لطیفیان، مرتضی (1392). «کمال گرایی و اهمال کاری تحصیلی: بررسی نقش واسطه­ای اضطراب امتحان». فصلنامة شخصیت و تفاوت­های فردی، 2(3)، 73-99.
الیس، آلبرت و جیمزنال، ویلیام (1387). روانشناسی اهمال‌کاری غلبه بر تعلل ورزیدن. (مترجم محمد علی فرجاد) تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ندارد).
 
 
Daniels, L., Haynes, T., Stupnisky, R., Perry, R., Newall, N., & Pekrun, R. (2008). Individual Differences in Achievement Goals: a Longitudinal Study of Cognitive, Emotional, and Achievement Outcomes. Contemporary Educational Psychology, 33: 584-608.
Debicki, B. J., Kellermanns, F. W., Barnett, T., Pearson, A. W., & Pearson, R. A. (2016). Beyond the Big Five: The Mediating Role of Goal Orientation in the Relationship between Core Self-Evaluations and Academic Performance. The International Journal of Management Education, 14(3): 273-285.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (Eds). (2002). Handbook of self-determination research. Rochester, NY: University of Rochester Press.
Demeter. K., Szabo, K., Maior, E., Farcas, S., Kalcza, J., & Janos, R. (2015). Associations between Academic Performance, Academic Attitudes, and Procrastination in a Sample of Undergraduate Students Attending Different Educational Forms. Social and Behavioral Sciences, 187(13): 45-49.
Eckert, M., Ebert, D. D., Lehr, D., Sieland, B., & Berking, M. (2016). Overcome Procrastination: Enhancing Emotion Regulation Skills Reduce Procrastination. Learning and Individual Differences, 52: 10-18.
Elliot, A. & Mc Gregor, H. (2001). A 2*2 Achievement Goal Framework. Journal of Personality and Social Psychology, 30: 951-971.
Elliot, A. J. (1999). Approach and Avoidance Motivation and Achievement Goals. Educational psychologist, 34 (3): 169-189.
Ferrari, J., & Pychyl, T. (2008). Procrastination: Current Issues and New Directions. Journal of Social Behavior and Personality, 15 (5).
Howell, A. J., & Buro, K. (2009). Implicit Beliefs, Achievement Goals, and Procrastination: A Mediational Analysis. Learning and Individual Differences, 19 (1): 151-154.
Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Associations with Achievement Goal Orientation and Learning Strategies. Personality and Individual Differences, 43 (1): 167-178.
Huang, C. (2016). Achievement Goals and Self-Efficacy: A Meta-Analysis. Educational Research Review, 19: 119-137.
Hussain, I., & Sultan, S. (2010). Analysis of Procrastination among University Students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5: 1897-1904.
Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2002). Adolescents' Achievement Goals: Situating Motivation in Sociocultural Contexts. Information Age Publishing, Inc.
Keyhanm J., Andarian, N. (2017). Causal Relationship between Integrative Self-Knowledge, Identity Style and Academic Achievement. Journal of Applied Psychological Research, 4(8): 109-125.
Medina, M. N. (2017). Training Motivation and Satisfaction: The Role of Goal Orientation and Offshoring Perception. Personality and Individual Differences, 105: 287-293.
Meier, A., Reinecke, L., & Meltzer, C. E. (2016). “Facebocrastination”? Predictors of Using Facebook for Procrastination and its Effects on Students’ Well-being. Computers in Human Behavior, 64: 65-76.
Metin, U. B., Taris, T. W., & Peeters, M. C. (2016). Measuring Procrastination at Work and its Associated Workplace Aspects. Personality and Individual Differences, 101: 254-263.
Ratelle, F., Guay, F., & Vallerand L. J., & Sene’cal, C. (2007). Autonomous, Controlled, and a Motivated Types of Academic Motivation: A Person-Oriented Analysis. Journal of Educational Psychology, 99: 734-746.
Rivait, L. (2007). What I Don’t Do In My Summer Vacations: Fighting Procrastination. Retrieved from Hhttp://www.past thepages.ca/feature.htmH.accessed on December 21, 2009.
Rohatgi, A., Scherer, R., & Hatlevik, O. E. (2016). The Role of ICT Self-Efficacy for Students' ICT Use and their Achievement in a Computer and Information Literacy Test. Computers & Education, 102: 103-116.
Rothblum, E. D., Solomon, L. J. & Murakami, J. (1986). Affective, Cognitive, and Behavioral Differences between High and Low Procrastinators. Journal of CounselingPsychology, 33: 387-394.
Senecal, C., Julien, E. & Guay, F. (2003). Role Conflict and Academic Procrastination: A self-Determination Perspective. European Journal of Social Psychology, 33: 135-145.
Stevenson, A. (2013). Oxford Dictionarty of English. (3rd ed.).
Tuominen-Soini, H., Salela-Aro, K., & Niemivirta, M. (2008). Achievement Goal Orientation and Subjective Well-Being: A Person-Centered Analysis. Learning and Instruction, 18: 251-226.