مؤلفه‌ها و شاخص‌های مؤثر در توسعه خودمدیریتی در دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

2 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدة مدیریت واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

3 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدة مدیریت، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

4 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکدة مدیریت واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی و معرفی مؤلفه‌ها و عوامل مؤثر بر توسعة خودمدیریتی در دانش‌آموزان پایة ششم مدارس ابتدایی شهر شیراز بود. پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته، از نوع اکتشافی انجام گرفت. پژوهش در دو مرحلة کیفی و کمّی اجرا شد. بخش کیفی با به‌کارگیری روش تحلیل محتوا، و بخش کمّی با روش توصیفی- پیمایشی انجام گرفته است. مشارکت‌کنندگان در بخش کیفی، متخصصان و پژوهشگران حوزة مدیریت و علوم تربیتی بودند که به روش هدفمند و با معیار اشباع داده‌ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه بود. جامعة آماری در بخش کمّی شامل همة دانش‌آموزان پایة ششم ابتدایی شهر شیراز بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای، 400 نفر به عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کمی پرسشنامه بود. یافته‌ها، در چهار مؤلفة خانواده، محیط آموزشی، برنامه‌ریزی و مهارت‌های اجتماعی به‌عنوان پیش‌سازمان‌دهنده طراحی شد. هر یک از این مؤلفه‌ها زیرمؤلفه‌هایی دارند که در توسعة خودمدیریتی مؤثرند. در نهایت، وضعیت خودمدیریتی در بین دانش‌آموزان براساس مدل پیشنهادی، مناسبی نبود. ولی از نظر نمونة مورد مطالعه، مدل خودمدیریتی با وضعیت موجود تناسب خوبی دارد.

کلیدواژه‌ها


حسین‌پور حموله، مریم (1392). بررسی رابطة خودمدیریتی و عملکرد کارکنان (مطالعة موردی: سازمان محیط زیست استان اصفهان). پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، ‌واحد شاهرود - دانشکدة علوم انسانی.
حسینی، سید ایوب (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های خودمدیریتی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارای نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره).
خانی، آیدا (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های خودمدیریتی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش مقبولیت اجتماعی در دانش‌آموزان. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه گیلان.
صفری، فروزان (1396). تأثیر خودمدیریتی روزانه بر منابع شغلی و درگیری شغلی کارکنان؛ مورد مطالعه: کارکنان بیمارستان­های فیروزگر و ساسان استان تهران. پایان­نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره).
کریمی، نجمه (1394). تأثیر آموزش برنامة خودمدیریتی بر افزایش رضایت از زندگی و بهزیستی ذهنی بیماران مبتلا به ام.اس. دومین کنفرانس ملی ایده­های نوین در علوم مدیریت و اقتصاد، کرمان، سال 1393.
کریمی، یوسف. (1395). روان‌شناسی شخصیت. تهران: پیام نور.
کوهی، امیرحسین، احمدی، غلامعلی، عاشوری، غلامعلی، و بیرامی، رضا (1396). ارائة مدلی براساس رابطة سبک‌های مدیریتی، خلاقیت و تعهد سازمانی با رضایت شغلی مدیران. مدیریت آموزشی و آموزشگاهی، 6(2)، 28-9.
مزاری، ابراهیم، و زمانی،  مهسا (1395). تأثیرپذیری سرمایة انسانی از سازوکارهای روان‌شناختی- رفتاری خودتوسعه‌ای: خودنظم‌دهی، خودمدیریتی، خودرهبری و خودراهبری یادگیری. پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی (روان‌شناسی و علوم تربیتی)، 3(7)، 54-39.
نجف­وند دریکوند، فاطمه (1395). رابطة ویژگی­های شخصیتی و خودمدیریتی با توانایی سازگاری شغلی در کارکنان. پایان­نامة کارشناسی­ارشد، رشتة مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی.
نوری، فاطمه (1394). بررسی تأثیر خودمدیریتی بر توانمندسازی و شادی کارکنان دانشگاه شاهرود. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، ‌واحد شاهرود، دانشکدة مدیریت و حسابداری.
یوسف، سرگیس، و یوسفیه اردشاهی، دانیلا (1395). بررسی رابطة بین مهارت­های خودمدیریتی و ابعاد خودشناسی با رضایتمندی شغلی؛ مطالعة موردی: دبیران دبیرستان­های دورة اول شهرستان ارومیه. چهارمین همایش ملی علوم مدیریت نوین گرگان، سال 1394.
Fletcher, J. K., & Kaufer, K. (2003). Shared leadership; Paradox and possibility, in Pearce, C.L. and Conger. J.A. (Eds). Shared leadership; Reframing the Hows and Whys of leadership, Thousand Oaks, CA: SAGE.
Frayne, C. A., & Geringer, J. M. (2007). Self- management training for improving job performance: A field experiment involving salespeople. Applied Psychology, 85(3), 361-372.
Mahoney, M., & Arnkoff, D. (2017). Cognitive and self-control therapies. In Garfield, S. and Bergin, A. E. (eds), Handbook of psychotherapy and therapy change, New York: Wiley.
Manz, C. C. (2001). Self-leadership: Toward an expanded theory of selfinfluence processes in organizations. Academy of Management Review, 11(3), 585-600.
Manz, C. C. (2009). Mastering self-leadership: Empowering yourself for personal excellence. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Neubert, M. J., & Cindy, J. C. W. (2010). An investigation of the generalizability of the Houghton and neck revised self-leadership questionnaire to a Chinese context. Managerial Psychology, 21(4), 319–337.
Rovai, A. P., & Wighting, M. J. (2013). Feelings of alienation and community among higher education students in a virtual classroom. Internet and Higher Education, 8(2), 111-130.