شناسایی و اعتبارسنجی مؤلفه‌های تربیت نیروی انسانی شایسته در دانشگاه فرهنگیان: یک پژوهش ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اعتبارسنجی مؤلفه ­های تربیت نیروی انسانی شایسته در دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش، با روش آمیخته انجام‌ شد. استراتژی پژوهش در بخش کیفی، روش داده­ بنیاد از نوع نوظهور و استراتژی پژوهش در بخش کمی نیز روش پیمایشی بود. محیط پژوهش بخش کیفی، صاحب‌نظران تعلیم‌وتربیت و اساتید دانشگاه فرهنگیان سمنان در حوزة تربیت نیروی انسانی در سال 1398 بودند که 18 نفر طبق اصل اشباع نظری با روش هدفمند انتخاب شدند. جامعة آماری بخش کمی، معلمان فارغ ­التحصیل از دانشگاه فرهنگیان (شاغل در آموزش ‌و پرورش استان سمنان 400 نفر) در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که 195 نفر با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی، مصاحبة نیمه­ ساختاریافته و بررسی اسناد و در بخش کمی، از سیاهة محقق ­ساخته استفاده شد. نتیجه شامل مضمون‌های فراگیر دانشی - تخصصی با پنج مضمون سازمان­دهنده (خودکارآمدی، عمل فکورانه و ابتکار، سواد رسانه­ای، مدیریت دانایی، به­روز بودن)، ارزشی - معنوی با سه مضمون سازمان­دهنده (اخلاق حرفه ­ای، فرهنگ جهادی، نمونه و الگو بودن)، منشی - رفتاری با چهار مضمون سازمان ­دهنده (جمع ­گرایی و خود انگاشت­ه ای گروهی، عامل تغییر بودن، نظم و آراستگی، خودساختگی و خود تربیتی)، کنشی - تعاملی با سه مضمون سازمان­دهنده (پاسخگویی، ارتباط دوسویه، سعة صدر)، مهارتی - حرفه ­ای با چهار مضمون سازمان­دهنده (قانون ­شناسی و قانون­مندی، عدالت آموزشی، زیبایی‌شناختی، ورزیدگی کاری) و رهبری - مدیریتی با مضمون سازمان­ دهنده (نقش‌آفرینی، تفکر سیستمی، رهبری یادگیری، مشارکت‌جویی) به دست آمد. نتایج بخش کمی مقیاس نهایی با 6 عامل و 69 نشانگر را تأیید کرد و ابزاری جهت سنجش تربیت نیروی انسانی شایسته ارائه داد.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسنی، زهرا و جوادی‌پور، محمد (1398). شایستگی­های حرفه­ای معلمان و رضایت شغلی با تأکید بر دیدگاه سازنده‌گرایی. فناوری آموزش، 14(1)، 198-189.
پیریایی، حسین، و نیکنامی، مصطفی (1396). ارائة مدلی برای بهبود نظام انتصاب و ارتقای مدیران آموزش ‌و پرورش. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام آموزشی، 10(1)، 28-9.
حسین‌زاده، علی حسین، نبوی، سید عبدالحسین، و فاضلی‌پور، سیده‌منا (1395). بررسی تأثیر ارزش‌های فرهنگی، شایسته‌سالاری و جامعه‌پذیری سازمانی بر اخلاق کار. جامعه‌شناسی ایران، 17(3)، 108-78.
خروشی، پوران، و محمدی­وندیشی، زهره (1395). بررسی صلاحیت­های حرفه­ای دانشجومعلمان از دیدگاه مدرسان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان اصفهان. توسعة حرفه­ای معلم، 1(2)، 59-44.
دیبایی صابر، محسن، عباسی، عفت، فتحی واجارگاه، کوروش، و صفایی موحد، سعید (1395). تبیین مؤلفه‌های شایستگی حرفه‌ای معلمان و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش ‌و پرورش ایران. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 2(13)، 123-109.
سهرابی، سحر، و کریمی، محمد­صادق (1399). بهبود اخلاق حرفه­ای معلمان در نظام آموزشی. پژوهش و مطالعات علوم انسانی، 2(11)، 29-19.
طاهری، مرتضی، عارفی، محبوبه، پرداختچی، محمدحسن، و قهرمانی، محمد (1392). کاوش فرایند توسعة حرفه‌ای معلمان در مراکز تربیت‌معلم: نظریة داده‌بنیاد. نوآوری آموزشی، 12(45)، 176-145.
طهماسب­زاده شیخلار، داود، اسمی، کرامت، حسین­نژاد، اکرم، و قلی­پور، سمیرا (1396). میزان برخورداری دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از مؤلفه‌های شایستگی حرفه­ای معلمان. توسعة حرفه‌ای معلم، 2(3)، 20-1.
عباباف، زهره، فراستخواه، مقصود، مهرعلیزاده، یدالله، و فتحی واجارگاه، کورش (1392). تأمل بر صلاحیت­های حرفه­ای معلمان در مطالعات برنامة درسی، مجلة علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(2)، 182-157.
عبد صبور، فریدون (1395). الگوی جامع برای مفهوم‌سازی و استقرار شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی ایران. پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت: الگوی پایة پیشرفت.  25 اردیبهشت 1395.
عسکری متین، سجاد، و کیانی، غلامرضا (1397). الگوی معیار صلاحیت حرفه‌ای معلمی در تراز جمهوری اسلامی ایران. تعلیم‌ و تربیت، 34(2)، 30-9.
گیوکی، ابراهیم، منظری توکلی، علیرضا، سلاجقه، سنجر، و شیخی، ایوب (1397). طراحی مدل شایسته‌سالاری در نظام آموزش عالی با توجه ‌به نقش میانجی رهبری خدمتگزار. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 710-691.
محمدی، منیژه، و میکائیلو، غلامحسین (1395). رسالت دانشگاه فرهنگیان در تربیت‌معلمان شایسته. دومین همایش ملی تربیت ‌معلم، دانشگاه اصفهان.
محمدی­شوره، طیبه، و فرج‌اللهی، مهران (1396). بررسی نقش روش الگویی کارگزاران نظام آموزشگاهی در پیش­بینی دین­داری دانش­آموزان دختر شهر تهران. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2(3)، 160-137.
مطهری­نژاد، حسین (1396). جذب منابع انسانی بر مبنای شایستگی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 9(1)، 49-21.
نادری، فاطمه، آیتی، محسن، و خامسان، احمد (1399). نقش صلاحیت و اخلاق حرفه­ای در نگرش معلمان مقطع ابتدایی به شخصی­سازی یادگیری. اخلاق زیستی، 10(35)، 11-1.
هویدا، رضا، داورپناه سید هدایت‌الله، و رضائیان، حامد (1396). معلم رهبری و مقیاس سنجش آن در مدارس. مدیریت مدرسه، 5(2)، 236-217.
Adams, S., Bernal, E., Cole-Jackson, M., & Martin-Hansen, L. (2015). Training teachers to use educational technologies in STEM using field experience at a community based organization. In Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (3021-3025).
Au, W. (2016). Meritocracy 2.0: High-stakes, standardized testing as a racial project of neoliberal multiculturalism. Educational Policy, 30(1), 39-62.
Beviá, C., & Corchón, L. C. (2017). Growth in Illyria: The role of meritocracy in the accumulation of human capital. Mathematical Social Sciences, 90, 182-190.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology.
Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Burn, K., & Mutton, T. (2015). A review of ‘research-informed clinical practice ‘in initial teacher education. Oxford Review of Education, 41(2), 217-233.
 Crowther, F., Ferguson, M., & Hann, L. (2009). Developing teacher leaders: How teacher leadership enhances school success. Corwin Press.
Helgevold, N. Næsheim-Bjørkvik, G., & Ostrem, S. (2015). Key focus areas and use of tools in mentoring conversations during internship in initial teacher education. Teaching and Teacher Education, 49, 128-137.
Jan, H. (2017). Teacher of 21st century: Characteristics and development. Research on Humanities and Social sciences, 7(9), 50-54.
Kearney, S. (2015). Reconceptualizing beginning teacher induction as organizational socialization: A situated learning model. Cogent Education, 2(1), 1028713.
Kim, C. H., & Choi, Y. B. (2017). How meritocracy is defined today? Contemporary aspects of meritocracy. Economics & Sociology, 10(1), 112-121.
King, N., Horrocks, C., & Brooks, J. (2018). Interviews in qualitative research. Sage.
Michael, J., Cliff, W., McFarland, J., Modell, H., & Wright, A. (2017). What are the core concepts of physiology?. In The core concepts of physiology (pp. 27-36). Springer, New York, NY.
Golden-Jubilee, D. R. F. (2013). Role of teachers’ in curriculum development for teacher education. Shivaji University, Kolhapur. India.
Rauch, F., & Steiner, R. (2013). Competences for education for sustainable development in teacher education. CEPS, 3(1), 9-24.
Rodríguez-Bonces, M., & Ortiz, K. (2016). Using the Cognitive Apprenticeship Model with a Chat Tool to Enhance Online Collaborative Learning. GIST Education and Learning Research Journal, 13, 166-185.
Russo, D. (2016). Competency Measurement Model’. In European Conference on Quality in Official Statistics (Q2016), Madrid, 1-22.
Talib, N., & Fitzgerald, R. (2015). Inequality as meritocracy: The use of the metaphor of diversity and the value of inequality within Singapore's meritocratic education system. Critical Discourse Studies, 12(4), 445-462.
Terziev, V. (2018). Importance of human resources to social development. Proceedings of ADVED.
Torres, L. L., & Quaresma, M. L. (2017). The meritocratic ideal in education systems: The mechanisms of academic distinction in the international context. Education as Change, 21(1), 13-30.
Wiederkehr, V., Bonnot, V., Krauth-Gruber, S., & Darnon, C. (2015). Belief in school meritocracy as a system-justifying tool for low status students. Frontiers in Psychology, 6, 1053.
Young, M. (1958). The rise of the meritocracy. Penguin. Qualitative Research in Education, 1(2), 133.